Tái chế TV bằng... laser

[Oshin]

Tái chế vô tuyến và máy tính bằng... laser

Mỗi năm, có hàng chục tấn thuỷ tinh và vật liệu khác bị bỏ phí trong vô tuyến và máy tính cũ. Tuy vậy, việc thu hồi chúng một cách sạch sẽ là việc làm rất khó khăn. Một kỹ thuật laser vừa được phát triển nhằm tách những nguyên tố có ích này trong ống tia ca-tốt ở màn hình.



Laser đang cắt ống tia ca-tốt.

Mỗi chiếc vô tuyến nặng 40kg có thể chứa tới 35-38kg vật liệu có thể tái sử dụng trong vô tuyến mới. Trong ống tia ca-tốt ở màn hình vô tuyến hoặc máy tính có phễu thuỷ tinh chứa chì, graphit cũng như tấm kính. Tấm kính ở phía trước là một loại thuỷ tinh chất lượng cao, trong suốt có thể tái sử dụng với điều kiện không bị nhiễm chì. Để các vật liệu này được nung chảy và tái sử dụng cho các ống ca-tốt mới, các nguyên tố phải được tách biệt.

Cách thông thường là sử dụng... búa tay. Trong quá khứ, các mảnh kính được trộn với nhau và được sử dụng như kính hỗn hợp. Hiện không thể sử dụng kính hỗn hợp. Đó là lý do cần phải tách các nguyên tố chính xác để mọi thứ có thể được sử dụng trong nhà máy. Công ty Proventia Automation ở Phần Lan đã phát triển kỹ thuật laser tự động nhằm tách vật liệu thải loại trên từ ống tia ca-tốt với tốc độ nhanh hơn các phương pháp thông thường năm-mười lần.

Hệ thống laser trên được phát triển trong bốn năm qua làm cho tiến trình tách này chính xác hơn, nhanh hơn và hiệu quả hơn nhiều. Một ống tia ca-tốt có thể được cắt trong vòng 30 giây. Tiến trình cắt khô cho phép kiểm soát và thu thập tốt hơn các loại vật liệu độc hại. Kết quả là họ lấy được tấm thuỷ tinh và các mảnh vụn sạch của phễu thuỷ tinh, cung cấp trở lại cho các nhà sản xuất. Hệ thống laser trên có nghĩa là sẽ không còn chì và các chất ô nhiễm khác bị lẫn vào những nguyên tố có ích, có thể tái chế. Ngoài độ chính xác cực kỳ cao, hệ thống này còn bảo đảm không một sản phẩm phụ hoặc chất thải nào sẽ xâm nhập vào môi trường hoặc bị vứt bỏ tại bãi chôn lấp.



Màn hình máy tính bị vứt bỏ.

Một hệ thống như vậy phù hợp với công nghệ môi trường bền vững và đã được đề nghị trong Chỉ thị về chất thải từ thiết bị điện và điện tử (Weee) của Liên minh châu Âu. Được biết Liên minh châu Âu sẽ đặt ra các mục tiêu giải quyết chất thải điện tử, gây áp lực buộc nhà sản xuất và nhập khẩu phải có trách nhiệm lớn hơn trong việc tái chế vật liệu khi hàng hoá đó chết đi. Chất thải điện tử là một vấn đề lớn toàn cầu. Chỉ riêng tại Mỹ mỗi năm có 30 triệu máy tính được thải ra và nhiều máy tính trong số này được chuyển tới Ấn Độ và Trung Quốc. Chừng 70% kim loại nặng trong các bãi chôn lấp bắt nguồn từ chất thải điện tử.
Các kỹ thuật tách thuỷ tinh khác nhau đã được sử dụng trên toàn thế giới song tốn nhiều thời gian. Kỹ thuật của công ty Proventia Automation nhanh hơn và hiệu quả hơn. Họ có thể tách và làm sạch thuỷ tinh hoàn toàn, đồng thời đã phát triển một hệ thống nữa để có thể thu hồi các linh kiện kim loại, gỗ và nhựa từ màn hình máy tính. Công ty này đã đăng ký cấp bằng sáng chế phương pháp laser trên tại Nhật Bản, Mỹ và châu Âu.

Minh Sơn (Theo Guardian)

[Robot]

Kiếm tiền từ vật liệu phế thải

Năm 1989, Ng Teck Lee từ bỏ công việc lái xe tải để mở công ty tái chế chất dẻo, bắt đầu lùng sục các bãi rác ở Singapore để tìm kiếm linh kiện điện tử. Ban đầu, chàng thanh niên chưa tốt nghiệp trung học này tách các kim loại quý và bán chúng cho các công ty ở Nhật Bản. Sau đó, anh nhận ra rằng sẽ kiếm được nhiều tiền hơn nếu tự tái chế rác điện tử.

Lợi từ rác e-waste



Công ty Citiraya.

Ngày nay, Lee tự cho là chủ của công ty tái chế rác điện tử lớn nhất thế giới, bao gồm máy tính hỏng, điện thoại di động và vô tuyến. Những thứ rác này thường bóp nghẹt các bãi chôn lấp ở nhiều nước đang phát triển. Công ty Citiraya của Lee đã ký hợp đồng với nhiều tập đoàn điện tử, trong đó có Intel, Nokia và Hewlett-Packard. Nó chiếm 70% thị phần tái chế rác điện tử công ty - những linh kiện bỏ đi mà các nhà sản xuất tự thu thập và chuyển tới cho Citiraya hoặc các công ty khác để tái chế.

Ian Broughall, Giám đốc môi trường khu vực châu Á - Thái Bình Dương của Nokia, cho biết: ''Không có nhiều công ty trên thế giới tái chế rác điện tử''. Với việc nhiều quốc gia đang tăng cường áp lực về mặt luật pháp, buộc các nhà sản xuất phải có trách nhiệm với hàng núi rác điện tử, ngân hàng trung ương Đức dự báo doanh thu của Citiraya sẽ tăng gấp đôi, lên 237 tỷ đô la vào năm 2006 và lợi nhuận sẽ tăng gần gấp ba lên 50 triệu đô la.

Rác điện tử là loại rác tăng nhanh và nguy hiểm nhất trên thế giới. Chúng chứa đầy chất độc. Có chì và cadmium trong các bản mạch máy tính, oxít chì và bari trong ống tia cathode ở màn hình, thủy ngân trong công tắc và màn hình phẳng, chất chống cháy cũng như vỏ làm bằng chất dẻo. Các chất độc này xâm nhập vào đất khi rác điện tử được đưa tới bãi chôn lấp hoặc bãi tái chế công nghệ thấp. Tại những bãi đó ở các nước đang phát triển, công nhân gỡ kim loại quý như vàng và đồng rồi ném đi phần còn lại.


Chẳng hạn như ở Mỹ, khoảng 80% rác điện tử được tái chế là do các môi giới thu thập từ người tiêu dùng hoặc kho tái chế. Sau đó, họ chuyển tới các nước ở châu Á, đặc biệt là Ấn Độ và Trung Quốc. Tại châu Á, rác điện tử được chất thành những đống lớn và các công nhân, không mặc bất kỳ thứ quần áo bảo hộ náo, tháo rời chúng ra. Theo báo cáo năm 2002 của nhóm môi trường Basel Action Network, trong quá trình tái chế, họ thường đổ hoá chất vào sông ngòi lân cận. Công ước Basel 1992, được phần lớn các nước ký kết ngoại trừ Mỹ, ngăn cấm vận chuyển rác điện tử độc hại từ các nước thành viên OECD (câu lạc bộ các nước giàu) tới các nước ngoài OECD.

Năm 2003, Liên minh châu Âu đã thông qua chỉ thị yêu cầu các nước thành viên ban hành luật trong năm nay. Luật đó sẽ buộc các nhà sản xuất đồ điện tử thu hồi và tái chế tới 75% tổng sản phẩm họ bán ra tại châu Âu. Các nước thành viên còn một năm nữa để thực thi các đạo luật này. Một vài nước ở châu Á trong đó có Nhật Bản và Hàn Quốc cũng đã ban hành các đạo luật tương tự. Mặc dù chưa có luật như vậy tại Mỹ song các bang Maine và California đã thông qua luật thu hồi.

[Robot]

Nhờ công nghệ cao

Lee chắc chắn sẽ thu được bộn tiền từ sự bùng nổ rác điện tử. Nguyên nhân? Citiraya là một trong số ít các công ty trên thế giới tái chế rác bằng công nghệ cao. Quả thực, thương gia này đã quyết định thành lập nhà máy đầu tiên của ông tại Singapore nơi doanh nghiệp phải tuân thủ luật nhập khẩu rác điện tử cũng như đáp ứng những tiêu chuẩn phát thải do Cơ quan môi trường quốc gia Singapore đặt ra. Mục đích là tránh xa các nhà máy tái chế ở những nước có tiêu chuẩn lỏng lẻo.


Citiraya có các trung tâm thu gom tại 11 quốc gia gồm Trung Quốc, Ấn Độ và Anh. Hiện công ty này đang tổ chức thêm nhiều trung tâm nữa tại Mỹ, Mexico, Nhật Bản và Hungary trong năm nay. Sau đó, rác điện tử sẽ được chuyển tới Singapore để tái chế. Citiraya có một nhà máy xử lý rác điện tử ở Đài Loan. Gần đây, công ty hợp tác với chính quyền tỉnh Wuxi ở Trung Quốc xây dựng một cơ sở tái chế trị giá 20 triệu đô la ở đó. Lee dự định mở một nhà máy tái chế màn hình ống tia cathode ở xứ Wales vào năm tới.

Tuy nhiên, nhà máy ở Singapore là viên ngọc quý trong số các nhà máy thành viên của công ty Citiraya. Ở một khu sản xuất, các công nhân đi ủng, găng tay dày và thiết bị dưỡng khí. Họ sử dụng các máy cắt nặng nề để phá các con chip trong bản mạch. Mảnh vụn được chuyển tới lò luyện có khả năng nấu chảy mọi loại chất dẻo chịu được nhiệt độ 800 độ C. Ở trên gác, công nhân sử dụng hoá chất để cạo các vật liệu quý như vàng, đồng. Thiết bị giám sát do Cơ quan môi trường quốc gia lắp đặt phân tích không khí toả ra từ rác điện tử ở Citiraya. Mọi giọt nước thải chảy ra ngoài công ty bắt nguồn từ nhà máy xử lý nước bên trong.

Citiraya đã lắp đặt một hệ thống theo dõi công nghệ cao, ghi lại mọi chuyển động của rác điện tử trong chuyến hàng cũng như quá trình tái chế. Do vậy, các nhà sản xuất có thể chứng tỏ họ đã tuân thủ các quy định của pháp luật. Nhà máy có 60 camera được liên kết với hệ thống máy tính. Do vậy, khách hàng có thể truy nhập qua internet để theo dõi sản phẩm của họ đang bị hủy. Lee nói: ''Các công ty sản xuất hàng điện tử cần bằng chứng và chúng tôi cung cấp điều đó''.

Theo các giám đốc tại HP, nhà máy Citiraya tại Singapore thu hồi khoảng 90% rác điện tử mà HP chuyển tới đó, một phần là do chi phí lao động thấp cho phép Citiraya thuê nhân công tháo rời linh kiện bằng tay trước khi xử lý. Trái lại, các nhà tái chế của HP ở châu Âu, sử dụng các hệ thống tự động, thu thồi khoảng 65%. Jean Claude Vanderstraeten, Giám đốc môi trường tại châu Á - Thái Bình Dương của HP, nói: ''Với mô hình của Citiraya, chúng ta có thể thu hồi nhiều hơn. Không có nhiều công ty toàn cầu có thể đạt được tỷ lệ tái chế này. Trong năm nay, HP sẽ chuyển 1.500 tấn rác điện tử tới Citiraya.

Còn nhiều trở ngại

Tuy nhiên, Citiraya đối mặt với một số trở ngại trên chặng đường mở rộng kinh doanh. Một vấn đề là Australia đã diễn dịch Công ước Basel: các loại rác điện tử nhất định, chẳng hạn bản mạch chứa chì, là rất độc hại và không được gửi tới Singapore, một quốc gia không phải là thành viên của OECD. Australia là quốc gia duy nhất diễn dịch theo cách này. Lee lưu ý rằng, các chính phủ EU đã coi bản mạch là rác không độc và đã ký giấy phép xuất khẩu nó sang Singapore.

Các quy định mới của châu Âu có thể giải quyết vấn đề này. Một chỉ thị mới được EU thông qua gần đây yêu cầu các nhà sản xuất loại bỏ nhiều hóa chất độc hại trong các sản phẩm điện tử vào năm 2006, bao gồm cả chỉ trên bản mạch in. Lee nói: ''Chúng tôi biết chúng tôi đang làm một điều hữu ích, theo đúng cách. Khi càng có nhiều chính phủ quy định điều đó, càng tốt cho chúng tôi''.

(Minh Sơn - tổng hợp)

[Robot]

VƯƠNG QUỐC ANH:
10 triệu bảng Anh để tái chế vật phế thải 24/10

NHẬT TOÀN (Theo CP; BBC)

Chính phủ Vương quốc Anh vừa tung ra một chiến dịch quảng bá, tuyên truyền trên hệ thống các phương tiện truyền thông đa phương tiện đại chúng như báo chí, truyền thanh, truyền hình, v.v.... có tổng chi phí 10 triệu bảng Anh trong một nổ lực khuyến khích công chúng, các doanh nghiệp tái chế các loại rác thải trong gia đình.

•Tái xử lý rác chỉ đạt 14,5%

Chiến dịch mới được sự hợp tác thiết lập bởi hai cơ quan là Chương trình Hành động xử lý nguồn rác thải (Waste Resources Action Programme - Wrap) và Bộ Tài nguyên – Lương – Nông (Department for Environment, Food and Agriculture - Defra). Hai cơ quan trên sẽ chung sức hỗ trợ nhau thiết kế các chương trình tuyên truyền quảng bá dưới dạng các mẫu quảng cáo ngắn được đăng báo, phát trên ti vi... với thông điệp khuyến khích: Khả năng xử lý, tái sinh những vật vô dụng ở Anh là vô tận”.

Được biết, tỉ lệ tái sinh các vật phế thải dùng trong gia đình ở Anh Quốc chỉ đạt 14,5%, thấp hơn rất nhiều so với các nước châu Âu khác. Với việc tung ra chương trình khuyến khích tái xử lý rác thải, một trong chương trình lớn tại Anh với nguồn kinh phí dồi dào, Chính phủ Anh mong muốn đạt được mục tiêu tái sinh rác lên 25% vào năm 2005. Cũng giống như bất cứ chiến dịch nào, chiến dịch tái sinh rác thải đã thiết lập được một biểu tượng đặc trưng riêng của mình. Biểu tượng thể hiện này rất ấn tượng, thể hiện rõ nét tôn chỉ của chiến dịch như là một lời kêu gọi rõ ràng và chung nhất đến mọi người “hãy cùng hành động vì mục tiêu chung: Tái sinh rác thải”. "Công việc tái chế rác ngày nay đã trở nên dễ dàng hơn trước kia rất nhiều. Nhiều phương pháp tái sinh vật phế thải càng ngày càng được cải tiến không ngừng. Vậy tại sao ta không ứng dụng nó” - Bộ trưởng Bộ Môi trường Elliot Morley hồ hởi cho biết. Ông nói thêm: “Năm năm trước, hệ thống xây dựng bồn thu thập rác thải công cộng và tái sinh chúng chỉ đạt năng suất có 40% hộ gia đình. Tuy nhiên, hiện nay, hệ thống này đã mở rộng khắp các khu vực, mỗi bồn chức rác công cộng nhận rác và tái sinh chỉ từ 2 đến 3 nhà, năng suất cao hơn và hiệu quả hơn rất nhiều, do đó đem lại sự thuận tiện cho công việc tái chế rác hơn”.
Soạn: AM 165191 gửi đến 996 để nhận ảnh này qua MMS

Để tái chế rác tốn một số tiền không ít

•Kêu gọi mọi người cùng tham gia

Để tăng thêm tính hiệu quả của chiến dịch, hai cơ quan đảm trách quản lý đã mời hai nhân vật nổi tiếng tham gia vào chương trình tuyên truyền công tác tái sinh rác là vận động viên môn chèo thuyền đạt huy chương vàng Olympic Athens 2004 mới đây Matthew Pinsent và diễn viên hài kịch nổi tiếng Anh Quốc Eddie Izzard. Hai người sẽ phối hợp linh động với nhau: Công việc của Matthew Pinsent là phổ biến những ích lợi của việc tái sinh rác thải, còn Eddie Izzard sẽ giả giọng của những lon đồ hộp kim loại, ly, tách, chai, lọ thủy tinh và giấy đã qua tái chế để tạo sự sảng khoái cho người xem, người nghe và qua đó hướng mọi người vào công việc xử lý, tiêu dùng sản phẩm đã được tái sinh từ những vật dụng bỏ đi. "Tôi luôn có một sự tin tưởng lớn lao vào ích lợi của công việc tái chế vật phế thải. Vì vậy tôi không hề do dự tí nào khi tham gia vào chiến dịch này của chính phủ” – vận động viên Matthew Pinsent vui vẻ cho biết – “Tôi hiện đang sử dụng dịch vụ thu gom rác thải tận nhà và tái chế của địa phương nơi tôi ở. Dịch vụ này rất tiện lợi và dễ dàng trong việc tái chế tất cả các tờ báo cũ và những ly, tách, chai, lọ kể cả những lon đồ hộp đã qua sử dụng của tôi hằng tuần”.

Anh Quốc hiện nay dù đã có nhiều tiến bộ trong công nghệ xử lý việc tái sinh rác thải, nhưng theo nhận định của cơ quan Defra, nước này vẫn đang chỉ ở “giữa đồi”, vẫn còn nhiều việc phải làm phía trước. Tỉ lệ người dân xử lý và sử dụng tiến trình tái chế rác chỉ chiếm 14.5% trong giai đoạn năm 2002-2003, cao hơn 2% so với năm 2001-2002, đây là con số khá thấp. Các số liệu của cơ quan Defra chỉ ra rằng số lượng rác thải hộ gia đình thải ra chiếm đến 88% lượng chất thải đô thị trong năm 2002-2003, ở mức 25,8 triệu tấn, cao hơn 0,2 triệu tấn so với năm 2001-2002, vì thế công việc tái chế rác chỉ đạt 14,5% vẫn còn kém xa các nước châu Âu khác.

Theo số liệu thống kê, Anh Quốc gần gần cuối bảng so với các nước châu Âu về tái chế rác. Hà Lan đứng đầu bảng với 59% rác thành thị đã được tái chế.

Tổ chức Friends of the Earth (FoE) đã nhiệt liệt hoan nghênh chiến dịch cổ động tái chế rác của Anh Quốc và cho rắng quốc gia này vẫn còn phải thực hiện một số việc cần thiết liên quan để thúc đẩy công việc trôi chảy hơn. “Chính phủ phải cung cấp nhiều sự hỗ trợ hơn và ngân sách cho các chính quyền cơ sở để có thể đoan chắc rằng mọi hộ gia đình đều sử dụng hệ thống thu gom và tái chế rác thải công cộng hoàn toàn” – phát ngôn viên Georgina Bloomfield của tổ chức Friends of the Earth phát biểu. Người này còn cho biết thêm:”Chúng tôi chưa thể coi đây là một kỷ lục đáng tự hào cho đến khi công việc tái chế rác được Chính phủ Anh Quốc thực hiện dễ dàng như công việc ném rác thải vào thùng rác”.

NHẬT TOÀN (Theo CP; BBC)

Nước / Tỷ lệ rác đã được xử lý tái chế

Hà Lan 59%

Đức 52,5%

Thụy Điển 39%

Tây Ban Nha 29%

Pháp 25%

Anh 14,5%

Bồ Đào Nha 4%