Post by Oshin on Jun 17, 2004 15:41:23 GMT -5
Bí mật khí hậu qua lõi băng
Một lõi băng được khoan từ Nam Cực đã khẳng định các hình thái khí hậu toàn cầu trong suốt 740.000 năm qua: Trái đất trải qua tám kỷ băng hà, xen kẽ là những đợt ấm ngắn ngủi.
Một trong những đợt ấm ngắn ngủi đó hiện đang xảy ra ngày nay. Nếu các hình thái của quá khứ được lặp lại trong tương lai, thời kỳ lạnh ôn hoà theo mùa của chúng ta trên Trái đất sẽ kéo dài 15.000 năm nữa. Dữ liệu cũng giúp dự đoán các loại khí nhà kính ảnh hưởng như thế nào tới khí hậu. Các cuộc kiểm tra sơ bộ khí bị bẫy trong lõi băng cho thấy mức CO2 hiện nay cao hơn so với trong 440.000 năm qua. Không ai biết điều đó thay đổi khí hậu của chúng ta như thế nào song các nhà nghiên cứu hy vọng họ sẽ hiểu rõ hơn thông qua những biến động của quá khứ.
Một nhóm gồm hơn 50 nhà khoa học từ mười quốc gia khác nhau trên thế giới đã dành gần mười năm qua để khoan lõi băng trên từ một địa điểm tên là Dome C, trên bình nguyên phía Đông của Nam Cực. Dự án khoan băng châu Âu (Epica) này được tiến hành nhằm khám phá những bí mật khí hậu trong quá khứ. Thông qua đó, con người có hiểu biết tốt hơn về những điều mà chúng ta có thể mong đợi trong tương lai. Đây không phải là dự án khoan lõi băng đầu tiên song nó đi lùi xa hơn về quá khứ. Dome C chứa băng tuyết tích tụ trong 800.000 năm, cho phép Epica lấy được hồ sơ khí hậu dài gấp hai lần hồ sơ từ lõi băng được khoan trước đây.
Đồng tác giả Eric W.Wolff thuộc Hội Khảo sát Nam Cực của Anh cho biết: ''Chúng tôi nghĩ dự án này sẽ thực sự làm thay đổi cách chúng ta nghiên cứu khí hậu. Mỗi lát cắt của lõi băng kể những câu chuyện về thế giới xa xôi trong quá khứ. Chẳng hạn, các nhà khoa học có thể tìm hiểu khí hậu bằng cách nghiên cứu tỷ lệ của các loại đồng vị của nguyên tử hydro. Deuterium là đồng vị nặng của hydro. Nếu mẫu băng chứa nhiều đồng vị này, nó có nghĩa là nhiệt độ vào thời điểm đó ấm hơn và ngược lại".
Jerry F. McManus, thuộc Viện Hải dương Woods Hole (Mỹ ) giải thích: ''Ở nhiệt độ rất lạnh, nhiều đồng vị nặng deuterium bị rửa trôi. Đó là cách chúng ta biết khí hậu lạnh như thế nào. Các bạn có thể nói Nam Cực luôn luôn lạnh. Điều đó đúng. Tuy nhiên, có sự thay đổi lớn về độ lạnh''.
Một điều quan trọng nữa mà các nhà khoa học có thể đọc trong băng là sự tập trung tương đối của các loại khí khí quyển trong bong bóng tí hon. GS. McManus nói: ''Đây là điều tuyệt vời về các lõi băng. Có không khí từ cách đây 750.000 năm và nó vẫn bị kẹt trong những bong bóng này. Thật không thể tin được''. Các nhà khoa học thuộc Epica vẫn bận rộn phân tích các loại khí khí quyển trong lõi băng trên song kết quả sơ bộ cho thấy mức CO2 hiện khá cao. TS Wolff cho biết: ''Chúng tôi chưa bao giờ thấy khí nhà kính giống như hiện nay''.
Trong hơn 800.000 năm qua, Trái đất là một nơi khá lạnh. Cứ 100.000 năm thời kỳ ấm giữa các kỷ băng hà lại xuất hiện và thường tồn tại trong một thời gian ngắn. Trong 400.000 năm qua, các thời kỳ ấm kéo dài khoảng 10.000 năm với khí hậu tương đương ngày nay. Chúng ta đã ở trong một thời kỳ ấm trong khoảng 12.000 năm. Vì vậy, theo hình thái này, chúng ta đang tiến dần tới một kỷ băng hà mới.
Bong bóng chứa khí cổ trong lõi băng.
Tuy nhiên, TS Wolff cho biết: ''Kỷ băng hà tiếp theo chưa tới gần và sự ấm hoá do hiệu ứng nhà kính gây ra làm tăng khả năng đó cho dù bộ phim The Day After Tommorow nói gì đi nữa". Nhóm Epica đã chú ý thấy thời kỳ ấm cách đây 430.000 năm khớp với thời kỳ hiện nay của chúng ta, bởi hình dáng của quỹ đạo Trái đất giống với hình dạng quỹ đạo ngày nay. Thời kỳ này kéo dài tới 28.000 năm. Do vậy, ngay cả khi không có bàn tay của con người trong quá trình ấm hoá toàn cầu, một thời kỳ băng hà mới chắc chắn sẽ không thể xảy ra trong 15.000 năm nữa.
Trước thời kỳ cách đây 430.000 năm, các đợt ấm và lạnh kéo dài chừng khoảng 50.000 năm song ít dữ dội hơn. Các nhà khoa học Mỹ và châu Âu đang thảo luận kế hoạch khảo sát một địa điểm tại Nam Cực để mở rộng hồ sơ khí hậu trái đất trở về quá khứ 1,2 triệu năm.
Minh Sơn (Theo BBC, NewScientist)