Ô nhiễm ðại dýõng

[Oshin]

Ðại dýõng = "thùng rác lớn"!

Không chỉ có những mảnh lớn, cả các mẩu chất dẻo tí hon của bìinh sữa, vỏ chai nýớc, bật lửa, ðồ chõi rẻ tiền... bồng bềnh trên ðại dýõng, lắng xuống ðáy biển và dạt vào bờ cũng ðang gây những hậu quả khôn lýờng cho các hệ sinh thái biển.

Tử vong vì chất dẻo: nhiều, nhiều, nhiều...



Ðáy biển thật là "ðẹp", với những rác thải toàn bao nhựa, hàng chất dẻo nhý thế này!

Các mẩu chất dẻo lớn, nhý chai lọ và bao gói, có tác ðộng rõ rệt tới sinh vật biển, làm cá và chim chết nghẹn do chúng týởng là "thức ãn". Ðồng thời, loại rác này cũng là phýõng tiện ðýa các sinh vật lạ tới những vùng nýớc mới.

Theo Hiệp hội Bảo tồn Biển của Anh, hõn một triệu chim biển và 100.000 ðộng vật có vú cũng nhý rùa biển trên toàn thế giới chết mỗi nãm do bị výớng hoặc ãn phải những mảnh chất dẻo. Ðối với rùa biển, các bao chất dẻo nặng nýớc trông giống nhý những con sứa. Chim biển nhầm lẫn các hạt nhựa thô bị tràn ra từ tàu chở container là trứng cá. Các nhà khoa học cũng ðã tìm thấy các mảnh chất dẻo trong dạ dày của cá heo và cá voi. Chất dẻo có thể làm ðộng vật tử vong ngay khi mắc trong ống tiêu hoá.

Trong khi ðó, có rất ít nghiên cứu ðýợc tiến hành về những mẩu chất dẻo nhỏ tí hon. Từ thực tế ðó, các chuyên gia thuộc ÐH Plymouth (Anh) ðã khảo sát ''những mẩu nhỏ nhất'' mà họ có thể tìm thấy: hạt chất dẻo có kích cỡ chừng 20micron, bằng chiều rộng của một sợi tóc ngýời. Họ ðã lấy mẫu cát từ 20 ðịa ðiểm trên khắp nýớc Anh, các ðoạn bờ biển lộ ra ðịnh kỳ khi thuỷ triều xuống thấp cũng nhý trầm tích bị ngập bên dýới khoảng 15m nýớc.



Trên: Một chiếc túi ni-lông. Dýới: Một ðuôi tên lửa. Tất cả ðều có mặt trên bãi biển, nhýng loại rác trên thì nhiều hằng hà sa số...

Các nhà nghiên cứu phát hiện những mẩu nylon, polyester tí hon và bảy loại chất dẻo khác tồn tại phổ biến trong trầm tích khắp bờ biển nýớc Anh. Trầm tích ðýợc thu thập từ bãi biển, cửa sông và những vùng nýớc nông. Richard Thompson, giảng viên cao cấp về sinh thái biển ðồng thời là trýởng nhóm nghiên cứu, cho biết: ''Mọi thứ trông không giống mảnh vụn hữu cõ sau ðó ðýợc nhận dạng. Kết quả cho thấy 30% ðýợc xác ðịnh là các loại polymer tổng hợp ðýợc sử dụng trong chất dẻo''. Nhóm nghiên cứu tin rằng những mảnh vụn trên có lẽ chỉ là một phần nhỏ của các hạt chất dẻo tí hon tồn tại trong môi trýờng. Số lýợng có thể lớn hõn song ðáng tiếc là họ ðang thiếu công nghệ ðể phân biệt chính xác những hạt chất dẻo có ðýờng kính nhỏ hõn 20micron.

Không chỉ có các vùng bờ biển ''dồi dào'' chất dẻo, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện các hạt chất dẻo phổ biến ở những vùng biển sâu. Ðể dự ðoán xu hýớng dài hạn, các nhà khoa học ðã kiểm tra mẫu sinh vật phù du ðýợc thu thập trong hõn 40 nãm qua ở hai tuyến ðýờng biển giữa Iceland và Scotland. Kết quả cho thấy lýợng chất dẻo trong nýớc vào những nãm 1990 ðã nhiều gấp ba lần so với những nãm 1960.

Ðáng báo ðộng là tuổi thọ của chất dẻo ýớc tính kéo dài từ 100 tới 1.000 nãm. Mặc dù phần lớn các chất dẻo không thể tự suy biến sinh học song tác ðộng của sóng và các yếu tố khác ðã phân huỷ ðồ vật bằng chất dẻo thành những mẩu nhỏ, ðủ ðể vô số sinh vật biển khác xõi phải. Ðể kiểm tra liệu khả nãng này có thể xảy ra hay không, Thompson và ðồng nghiệp ðã nhốt hàu, giun cát và giáp xác hai chân ãn mảnh vụn trong những bể nuôi có chứa một lýợng nhỏ các mẩu chất dẻo tí hon. Những ðộng vật không có xýõng sống này ðều ãn các mảnh vụn ðó trong vài ngày.

[Oshin]

Biến bãi biển thành bãi rác: Đừng!



Ai mang những chai nhựa thế này đến làm rác trên bãi biển?

Dự kiến trong ba năm tới, nhóm nghiên cứu sẽ điều tra hai khả năng tác động tới môi trường của chất dẻo. Khả năng thứ nhất: Liệu những mảnh nhỏ này có thể làm tắc cơ quan ăn uống và tuyến tiêu hoá của những động vật biển không xương sống (giống tác động của bao nhựa đối với những động vật lớn hơn, như rùa)? Khả năng thứ hai: Chất dẻo truyền như thế nào các hoá chất của chúng cho những sinh vật trên? Nhiều chất dẻo chứa các hoá chất độc hại, bao gồm bioxit để ngăn chặn các sinh vật bám vào bề mặt, phẩm màu và các tác nhân tăng cường hoạt tính như chất làm dẻo. Những chất này có thể được giải phóng nếu sinh vật biển ăn mẩu chất dẻo.

GS Thompson nói thêm: ''Có một khả năng nữa, do các nhà nghiên cứu Nhật Bản chỉ ra gần đây, là khi bồng bềnh trên biển, chất dẻo sẽ tích tụ và hấp thụ những hoá chất độc hại từ các nguồn khác. Đó là các hoá chất sợ nước. Sau đó, hoá chất sợ nước được truyền sang sinh vật biển ăn phải chất dẻo. Các hoá chất độc hại như vậy bao gồm các loại PCB (polychlorinated biphenyl) và DDE (dichlorodiphenyldichloroethylene) phát sinh từ thuốc trừ sâu và các chất nhân tạo khác. Những tác nhân này được gọi là hoá chất can thiệp nội tiết, gây rối loạn các hệ thống sinh sản, phát triển và miễn dịch của động vật. Chúng liên quan tới sự thay đổi giới tính của gấu cái vùng cực, sự phát triển của trứng cá, cùng hiện tượng xảy thai tự nhiên và suy giảm số lượng nơi các đàn hải cẩu.

Các nghiên cứu khác, gần đây, cho thấy một lượng khổng lồ các mẩu chất dẻo tí hon đang tích tụ trong các đại dương. Chẳng hạn, như các chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Biển Algalita ở Long Beach (Mỹ ) đã phát hiện: Số lượng các mẩu chất dẻo ở nhiều vùng trung tâm Thái Bình dương cao gấp sáu lần so với lượng sinh vật phù du thường trú. Thompson cho biết ông đã phân loại các mẩu chất dẻo tại nhiều vùng biển trên thế giới, trong đó có cả mảnh đuôi của tên lửa không gian bị dạt lên một bãi biển ở đảo St Lucia ở Ấn Độ dương. Chất dẻo được sử dụng để làm nhiều đồ vật từ điện thoại cho tới radio, song đó không phải là những sản phẩm thường thấy trên bãi biển. Những loại rác thải được tìm thấy và với số lượng ngày càng tăng là chai nhựa, bao gói, mũ - những đồ vật dùng một lần và sau đó bị ném đi.



Hải cẩu chết vì vướng vòng nhựa.

Hiệp hội Bảo tồn Biển của Anh cũng đã tiến hành một cuộc khảo sát lớn nhất về rác trên bãi biển từ tháng 9/2003 và mới công bố vào tháng trước, với sự tham gia của 2.600 tình nguyện viên hoạt động trên 135km bờ biển. Họ phát hiện du khách tắm biển là những người gây ô nhiễm nặng nhất, thải ra 36,7% lượng rác được tìm thấy. Các đồ vật bằng chất dẻo chiếm hơn 50% tổng lượng rác được thu thập, bao gồm 5.831 bao nhựa hay 43 bao/1km bờ biển được khảo sát.
Mỗi một mẩu rác có một chủ sở hữu. Vì vậy, mỗi một người có thể tạo nên "sự khác biệt" bằng cách mang theo rác của mình khi rời bãi biển. Bạn có sẵn sàng làm như vậy khi đí biển, như Nhóm sinh viên tình nguyện "Vì biển xanh" ở TP. Đà Nẵng đang vận động mọi người làm sạch và giữ sạch biển quê hương?

Minh Sơn (Theo National Geographic)

[Oshin]

"Vì biển xanh, hãy bỏ rác vào thùng!" là thông điệp của nhóm sinh viên tình nguyện "Vì biển xanh ở TP. Đà Nẵng". Từ số thành viên ban đầu chỉ có khoảng mười người, nay nhóm đã tập hợp được 170 người, gồm cả một số học sinh tiểu học có mặt bên cạnh các anh chị sinh viên.



Ngày 30/4 vừa qua, nhóm đã vận động một số nhóm thanh niên tình nguyện khác tham gia hội trại “Vì biển xanh quê hương” trên bãi biển Phạm Văn Đồng.

Những ngày thường, các thành viên của nhóm khi đi biển đều mang theo thật nhiều bao ni-lông để nhặt rác trên bãi biển này.

Bạn Phạm Thị Thanh Nhung, sinh viên ĐH Ngoại ngữ Đà Nẵng, sáng lập viên của nhóm, cho biết sẽ kiến nghị thành lập Hội Sinh viên Môi trường trên cả nước, tiến tới lập một số công ty chuyên làm sạch bờ biển quốc gia và khu vực.

[Oshin]

Các nguồn thuốc quý của ðại dýõng bị ðe doạ

Ðộng, thực vật biển có thể cung cấp cho con ngýời nhiều loại thuốc mới nhý kháng sinh và giảm ðau. Tuy nhiên, các nguồn tài nguyên chýa ðýợc khám phá này có nguy cõ biến mất trýớc khi chúng ta có cõ hội khai thác.




Hiểu biết của con ngýời về ða dạng sinh học biển còn quá ít.
Ðánh bắt cá, thay ðổi khí hậu và ô nhiễm ðang làm thay ðổi các chuỗi thức ãn trong ðại dýõng, làm suy giảm tính ða dạng sinh học. Theo các ðoàn ðịa biểu tham dự Hội nghị châu Âu về Khoa học Biển và Công nghệ Ðại dýõng (EurOCEAN 2004) ðýợc tổ chức ở Ailen, tình trạng suy giảm này cần ðýợc ngãn chặn trýớc khi quá muộn.

Giáo sý Carlo Heip thuộc Viện Sinh thái Hà Lan nói: ''Cuộc sống bắt nguồn ở ðại dýõng và ðã tiến hoá trong một thời gian dài hõn so với trên cạn. Do vậy, sự ða dạng sinh học lớn hõn rất nhiều''. Tuy nhiên, con ngýời biết rất ít về ða dạng sinh học biển. Chỉ có một vài trãm nghìn loài ðộng, thực vật biển ðã ðýợc mô tả về mặt khoa học. Còn về các vi sinh vật, chúng ta mới chỉ ðang ''cào bề mặt của những thứ tồn tại''.

Các loài ðã tiến hoá ðể sống sót trong ðiều kiện khắc nghiệt của môi trýờng biển. Nhiều sinh vật tạo ra các phân tử ðể giúp chúng có lợi thế cạnh tranh trong cuộc chiến sinh tồn. Chẳng hạn, những phân tử ðó làm cho vật chủ có mùi kinh khủng, thậm chí làm cho chúng ðủ ðộc ðể giết chết kẻ sãn mồi. Một số sinh vật lại tự bao phủ chúng trong các chất bài tiết ðể ngãn chặn vi khuẩn xâm nhập.

Các nhà sinh học ðang nghiên cứu những sinh vật biển nhý vậy nhằm hiểu biết nhiều hõn về các chức nãng tế bào, ðồng thời sử dụng hiểu biết này ðể phát triển các loại thuốc mới. Chẳng hạn nhý sên ðộc ðang ðýợc thãm dò về tiềm nãng giúp sản xuất các loại thuốc giảm ðau.




Ốc sên biển có khả nãng cunng cấp chất giảm ðau.
Mặc dù ðại dýõng có tiềm nãng lớn cung cấp các loại thuốc mới song chúng ðang bị các hoạt ðộng của con ngýời làm biến ðổi. Nạn ðánh bắt cá quá mức ðã làm giảm số lýợng của các ðộng vật sãn mồi lớn nhý cá mập, ảnh hýởng tới các chuỗi thức ãn ở cấp vi mô. Các loài lạ ðýợc tàu bè mang ra khỏi môi trýờng của chúng ðang làm thay ðổi nhiều hệ sinh thái cục bộ.

Ngoài ra, sự thay ðổi khí hậu cũng có thể làm ảnh hýởng tới ðộ a-xít của nýớc biển. Không ai biết tác ðộng của những thay ðổi này là gì. Theo TS Ianora, ðiều quan trọng là nghiên cứu ða dạng sinh học cũng nhý chức nãng của các hệ sinh thái. Chúng ta cần biết sự ða dạng sinh học ðýợc duy trì nhý thế nào vì ðại ðýõng là một nguồn tài nguyên quan trọng ðối với nhân loại.

Minh Sõn (Theo BBC)

[Robot]

Chúng ta muốn biển và đại dương sống hay chết?

Nhân Ngày Môi trường Thế giới năm nay, 5/6/2004, Tổng thư ký LHQ Kofi Annan cảnh báo: Không thể tiếp tục xem biển và đại dương như những bãi rác thải, hay như nguồn tài nguyên phong phú không bao giờ cạn!

● Nhân Ngày Môi trường Thế giới 2004 theo chủ đề "Chúng ta muốn biển và đại dương sống hay chết?" (nguyên văn tiếng Anh: "Wanted! Seas and Oceans – Dead or Alive?", do UNEP - Chương trình Phát triển thuộc Liên Hiệp Quốc đưa ra), Bộ Tài nguyên - Môi trường Việt Nam sẽ trao các Giải thưởng Môi trường Việt Nam tại bãi biển Mỹ Khê, thị xã Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi. Mười tổ chức làm tốt công tác giảm thiểu ô nhiễm, trồng cây gây rừng... được trao Giải thưởng (mỗi giải trị giá tám triệu đồng). Bên cạnh đó, bảy cá nhân có những đóng góp sáng kiến, nghiên cứu vào công tác bảo vệ môi trường cũng được trao Giải thưởng (mỗi giải năm triệu đồng).

Tại cảng Dung Quất, và bảy huyện đảo, huyện ven biển của Quảng Ngãi đã diễn ra các hoạt động thu dọn rác trên bãi biển, trồng cây, thả cá, tôm vào biển,...

Tại TP HCM, sáng nay đã diễn ra cuộc mít-tinh và hoạt động trồng cây sinh thái ở huyện biển Cần Giờ. Nhiều địa phương khác cũng tổ chức nhiều hoạt động: UBND tỉnh Điện Biên phối hợp với Bộ Quốc phòng, UBND tỉnh Thừa Thiên Huế phối hợp với Bộ GD-ĐT, Liên đoàn Lao động tỉnh Quảng Ninh phối hợp với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam,... tổ chức mit-tinh và các hoạt động môi trường xanh - sạch - đẹp ở địa phương.

UBND tỉnh Bắc Giang phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam phát động phong trào toàn dân tham gia trồng cây xanh, sản xuất “gạch không khói“ trong các lò gạch thủ công, xây dựng mô hình Làng Năng suất Xanh, chống ô nhiễm trong các làng nghề...

Trước đó, tại buổi nói chuyện nhân Ngày Môi trường Thế giới ở Hà Nội vào hôm qua (4/6), GS Lê Quý An - chủ tịch Hội Bảo vệ Thiên nhiên và Môi trường Việt Nam cho biết: Bộ Thủy sản cùng Bộ Tài nguyên - Môi trường đang trình Chính phủ xét duyệt công nhận gần 20 Khu bảo tồn thiên nhiên biển ở Việt Nam.

Trong khi cả nước đã có 121 Khu bảo tồn thiên nhiên trên đất liền, trong đó có 27 Vườn quốc gia nhưng Khu bảo tồn thiên nhiên trên biển hiện mới chỉ có Hòn Mun (Nha Trang) được Chính phủ công nhận. Hòn Mun có rạn san hô dày đặc và quý hiếm nhất còn tồn tại ở Việt Nam, nơi đang triển khai một số dự án do thế giới tài trợ để giúp cộng đồng cư dân tại chỗ có ý thức và hành động bảo vệ đa dạnh sinh học cùng hệ sinh thái san hô hiệu quả hơn.

● Hôm nay, UNEP sẽ tổ chức Ngày Môi trường Thế giới tại thành phố Barcelona (Tây Ban Nha), với sự tham gia của Diễn đàn Toàn cầu về Văn hoá. Trong khi đó, tại nhiều nước cũng sẽ diễn ra nhiều hoạt động trồng cây, thu rác, hoà nhạc gây quỹ môi trường, thảo luận và sáng tác, triển lãm áp-phích trong các trường học để kêu gọi bảo vệ môi trường biển,... với sự tham gia của các nhà lãnh đạo chính phủ và cơ quan môi trường quốc gia,...

Ngày Môi trường Thế giới được tiến hành vào dịp 5/6 hàng năm, để kỷ niệm ngày khai sinh sáng kiến này của Đại hội đồng LHQ vào năm 1972, nhân khai mạc hội nghị Stockholm về môi trường. Cũng vào dịp 5/6/1972 ấy, Đại hội đồng LHQ còn quyết định thành lập UNEP.


Năm nay, Tổng thư ký LHQ Kofi Annan đã có thông điệp thúc giục các chính phủ, các nhà doanh nghiệp, cùng các cá nhân ở khắp nơi trên toàn thế giới "làm mới lại" sự tôn trọng biển và đại dương, nơi khởi nguồn tất cả sự sống trên Trái đất; cũng như làm hết sức mình để đảm bảo sự bảo tồn và phát triển bền vững nguồn tài nguyên cực kỳ phong phú này của thế giới cho các thế hệ tương lai.

Theo ông Kofi Annan, mặc dù đã có các định chế như Kế hoạch hành động toàn cầu để bảo vệ môi trường biển từ các hoạt động trên đất liền, Công ước LHQ về Luật Biển, cùng kế hoạch hành động của Tổ chức Lương Nông thuộc LHQ (FAO) về nghề cá, song vẫn không đủ ngăn chặn sự suy giảm tiếp tục của nguồn dự trữ cá trên toàn cầu, cùng sự gia tăng mức độ thoái hoá của môi trường biển. "Vì vậy, chủ đề của Ngày Môi trường Thế giới năm nay nhấn mạnh: Xã hội không thể tiếp tục xem các biển và các đại dương trên thế giới như những bãi rác thải của mình, hay như nguồn tài nguyên phong phú không bao giờ cạn!" - ông nói.

[Robot]

Theo UNEP, có 50 sự kiện chủ yếu về biển và đại dương mà mỗi người cần biết rõ. Xin tóm lược các sự kiện này để các bạn dễ theo dõi một cách có hệ thống:

● Biển và đại dương bao phủ 70% bề mặt Trái đất. Trên 90% sinh khối của Trái đất nằm trong biển và đại dương. (Đọc thêm trên VietNamNet: Thám hiểm đáy đại dương - khát vọng và thử thách)

Trên 3,5 tỷ người lệ thuộc vào nguồn thực phẩm sơ cấp từ biển. Trong 20 năm tới, con số này có thể tăng gấp đôi: 7 tỷ người. (Đọc thêm trên VietNamNet: Những khoản vay nhỏ để... sống và bảo tồn biển / Ngư dân: Người bảo vệ loài hải cẩu thầy tu)

40% dân số thế giới sống trong phạm vi 60km ven biển. Đến năm 2010, sẽ có 80% loài người sống trong phạm vi 100km ven biển. Trong khi đó, 60% đất ven bờ ở Thái Bình dương, cùng 35% đất ven bờ ở Đại Tây dương lùi dần vào 1m/năm.

Trung bình mực nước biển dâng lên khoảng 10-25cm trong 100 năm qua. Do hiện tượng ấm hoá toàn cầu, nếu băng tan ở Bắc Cực, các đại dương và biển sẽ dâng lên... 66m.

● 80% nguồn ô nhiễm ở các biển và đại dương đến từ các hoạt động trên đất liền. Những trường hợp tử vong và bệnh tật gây ra bởi các vùng nước ven bờ đã gây tổn thất 12,8 tỷ USD/năm cho nền kinh tế toàn cầu. Trong đó, chỉ riêng tác hại của bệnh viêm gan do dùng hải sản nhiễm độc đã làm tổn thất 7,2 tỷ USD/năm.

● Hàng năm, khoảng 100 triệu cá mập bị giết để lấy thịt và vây cá. Các hoạt động săn bắt cá voi nhỏ, cá heo cũng gây tử vong cho khoảng 300.000 cá thể. (Đọc thêm trên VietNamNet: Đánh cá bất hợp pháp - một loại cướp biển / Rùa biển: Bao giờ thoát kiếp nạn... lưỡi câu? / Đồi mồi Việt Nam, Indonesia: Trước nguy cơ tuyệt chủng...)

● Mỗi năm, rác thải là chất dẻo đã làm chết trên một triệu chim biển, 100.000 động vật biển và cơ man không biết bao nhiêu là cá.

Trong khi các sinh vật biển bị chết vì chất dẻo sẽ phân huỷ thì bản thân chất dẻo lại không phân huỷ mà tồn tại lâu dài trong hệ sinh thái, làm chết thêm nhiều sinh vật biển khác.

● Sự bùng nổ tảo độc do hiện tượng phú dưỡng trong môi trường biển (chủ yếu do ni-tơ từ phân bón nông nghiệp theo các dòng sông đổ ra biển, tích luỹ với nồng độ lớn sẽ tạo nên hiện tượng khử ô-xy trong nước biển), đã tạo ra khoảng 150 "vùng chết" ven bờ - với diện tích dao động từ 1 tới 70.000km2/vùng.

● Trên 90% hàng hoá giao thương giữa các nước được chuyên chở bằng đường biển.

● Ước tính mỗi năm có khoảng 21 triệu thùng (đơn vị dung tích, bằng khoảng 150l/thùng) dầu chảy ra biển do các hoạt động trên đất liền và các hoạt động rử két dầu của các tàu biển.

Các tàu chở dầu chuyên chở 60% (xấp xỉ 2 tỷ tấn) dầu tiêu thụ trên thế giới. Trong thập niên vừa qua, trung bình mỗi năm có 600.000 thùng dầu đã bị đổ ra biển do các tai nạn tràn dầu từ các tàu biển, tương đương 12 lần so với mức thảm hoạ tràn dầu từ tàu dầu Prestige năm 2002.


● Mỗi năm, có 10 tỷ tấn nước dằn được chở đi khắp thế giới và thải ra, tạo nên sự xâm hại của các loại sinh vật biển nguy hiểm, gây hại cho các loài bản địa và thiệt hại cho các nền kinh tế địa phương, lãnh thổ. (Đọc thêm trên VietNamNet: Nước dằn và cuộc xâm lăng của sinh vật xâm hại)

● Ô nhiễm, sự xâm hại của các loài không phải bản địa, cùng sự biến đổi của các sinh cảnh ven bờ đang là mối đe doạ không ngừng tăng lên đối với các hệ sinh thái biển quan trọng như rừng ngập mặn, thảm cỏ biển và các rạn san hô. (Đọc thêm trên VietNamNet: Cá cảnh trốn thoát đe doạ hệ sinh thái biển)

● Mặc dù san hô chỉ bao phủ chưa đến 0,5% đáy biển song có đến trên 90% các loài sinh vật biển phụ thuộc gián tiếp hay trực tiếp vào các rạn san hô. Dải san hô ngầm Great Barrier ở Australia, dài khoảng 2.000km, có thể được nhìn thấy từ... Mặt trăng.


Săn cá san hô bằng cyanide: Cực kỳ nguy hiểm!
Có khoảng 4.000 loài cá san hô, chiếm khoảng 1/4 trong tổng số các loài cá biển. (Đọc thêm trên VietNamNet: Săn cá san hô: Sinh nghề tử nghiệp!)

Các dải san hô nhiệt đới, bao bọc đáy bờ của 109 quốc gia, phần lớn đã kém phát triển. Sự suy thoái rõ rệt của các rạn san hô xuất hiện ở 93 quốc gia. Năm 1998, 75% dải san hô trên thế giới bị ảnh hưởng bởi hiện tượng tẩy trắng san hô (có 16% san hô bị chết).

Gần 60% các dải san hô còn sót lại trên thế giới đang đối mặt với nguy cơ biến mất trong 30 năm tới do sự phát triển ven bờ của con người, do trầm tích, do các hoạt động đánh bắt cá mang tính huỷ diệt và hoạt động du lịch, do ô nhiễm, và do cả sự ấm hoá toàn cầu.

[Robot]

Rừng ngập mặn.

● Rừng ngập mặn là "chiếc nôi" cho 85% loài cá thương mại ở vùng nhiệt đới. Tuy vậy, do gây ô nhiễm hoá chất và phân bón trong nước, các trại tôm là nguyên nhân quan trọng trong việc phá huỷ gần 1/4 diện tích rừng ngập mặn trên thế giới. (Đọc thêm trên VietNamNet: Tài nguyên biển, sinh cảnh ven biển Việt Nam bị đe dọa!)

Chúng ta muốn biển và đại dương sống hay chết?

Chắc chắn ai cũng muốn trả lời, rất thật lòng, theo hướng tích cực. Thế nhưng những hành vi cụ thể để bảo tồn biển lắm khi vẫn bị chi phối theo quán tính, theo sức ì tâm lý bắt nguồn từ một số thói quen xấu của cá nhân, hay của cả một cộng đồng, không chỉ ở một nước.

Vì vậy, cần soi rọi lại trong tâm tưởng của mình, nhất là khi chúng ta là người Việt Nam, có cả một vùng biển rộng theo suốt chiều dài đất nước.

Có bao giờ bạn nghĩ rõ ràng hơn, sâu sắc hơn về một Việt Nam Biển?

● Nhân Ngày Môi trường Thế giới, Tổ chức Tình nguyện Liên Hiệp Quốc (UNV) vừa phát động cuộc thi “Sáng kiến khuyến khích hoạt động tình nguyện vì mục tiêu phát triển thiên niên kỷ” tới tất cả bạn trẻ Việt Nam không quá 25 tuổi. Giải thưởng là một khoản tài trợ trị giá 1.000 USD.

Bài dự thi gởi về: UNV, 25-29 Phan Bội Châu, Hà Nội; hoặc gởi email đến [e-mail] trước ngày 15-7.

Linh Chi (tổng hợp)

[Robot]

Đại dương đang chua dần

Gần 50% lượng carbon dioxit mà con người thải vào khí quyển trong vòng 200 năm qua đã được hấp thụ vào biển cả. Hệ quả là, bầu khí quyển trong lành hơn, nhưng đại dương thì bị axít hoá, khiến nhiều loài sinh vật biển khó mà tạo được lớp vỏ sò đá vôi.

Các nhà nghiên cứu rút ra kết luận này từ một cuộc khảo sát toàn cầu về lượng CO2 nhân tạo được biển hấp thụ, sau 10 năm thu thập hơn 72.000 mẫu nước từ khắp các đại dương và 5 năm phân tích dữ liệu.

Cuộc khảo sát cho biết bắt đầu từ cuộc cách mạng công nghiệp (khoảng năm 1800), lượng CO2 trong bầu khí quyển đã tăng từ 280 phần triệu (ppm) lên 380 ppm. Mặc dù số lượng tổng cộng nhiều như vậy, song người ta ngạc nhiên phát hiện thấy chỉ có khoảng một nửa trong số chúng thoát lên không trung. Phần "mất tích" kia đã bị đại dương nuốt chửng (khoảng 48%). Nếu đại dương không thực hiện chức năng hấp thụ này, thì hàm lượng CO2 khí quyển giờ đây đã cao hơn mức quan sát là 55 ppm.

Nhìn từ khí cạnh nào đó thì đây là tin tốt lành, vì quá trình trái đất ấm lên sẽ bị chậm lại. Nhưng tương lai lâu dài sẽ là thảm hoạ với hệ sinh thái biển, vì nó làm thay đổi thành phần hoá học của đại dương. Thông thường san hô, động vật thân mềm và nhiều loài phù du hấp thụ ion carbonat trong nước biển để tạo ra lớp vỏ sò canxi carbonat của chúng. Song theo Richard Feely, thuộc Cơ quan nghiên cứu khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), khi nồng độ CO2 trong nước tăng lên, hàm lượng ion carbonat sẽ giảm xuống, đồng nghĩa với việc động vật thiếu nguyên liệu để xây dựng lớp áo khoác này. Ở những nơi hàm lượng CO2 rất cao, vỏ sò của động vật thậm chí sẽ tiêu biến.

Hiện tại, lượng CO2 được đại dương hấp thụ chủ yếu vào lớp nước bề mặt, do đó lớp này sẽ nhanh bão hoà hơn và không bao lâu nữa khó mà hút CO2 hiệu quả.

Các nhà nghiên cứu ước tính nếu lượng phát thải CO2 tiếp tục tăng theo kịch bản của Uỷ ban liên chính phủ về Biến đổi khí hậu, nước bề mặt các đại dương sẽ bị chua đủ để làm giảm tốc độ tăng trưởng của các sinh vật như san hô, phù du, động vật hai mảnh vỏ từ 20 đến 50%. Hậu quả của quá trình này có thể sẽ rất nghiêm trọng, bởi các loài trên là thành phần cơ bản trong chuỗi thức ăn, và nhiều loài sinh vật sống phụ thuộc vào chúng sẽ chết đói nếu thức ăn của mình cạn kiệt.

B.H. (theo NewScientist, Nature)