Post by Oshin on May 17, 2004 14:02:06 GMT -5
Thế giới sẽ không còn chất ô nhiễm hữu cõ bền?
Hôm nay 17/5, Công ýớc Stockholm 2001 về các chất ô nhiễm hữu cõ bền (POPs) chính thức có hiệu lực sau khi ðýợc 50 quốc gia phê chuẩn, cấm sử dụng 12 loại hoá chất công nghiệp ðýợc cho là gây tử vong và dị tật bẩm sinh.
Quang cảnh hội nghị LHQ về các chất ô nhiễm hữu cõ bền nãm 2001.
Các hoá chất hữu cõ bền gồm nhiều loại từ thuốc trừ sâu, dioxin cho tới polychlorinated biphenyls (PCBs). Klaus Toepfer, ngýời ðứng ðầu Chýõng trình Môi trýờng LHQ (UNEP), cho biết: ''Bằng cách cấm sản xuất và sử dụng một số hoá chất ðộc hại nhất, Công ýớc sẽ cứu con ngýời và bảo vệ môi trýờng tự nhiên''. Phải mất nhiều nãm, POPs - voán ðýợc sử dụng trong các vật dụng hàng ngày nhý nhựa, sõn thuốc trừ sâu - mới phân huỷ. Theo UNEP, tất cả mọi ngýời trên Trái ðất ðều có dấu vết của POPs trong cõ thể.
Margot Wallstrom, uỷ viên môi trýờng châu Âu, cho biết bà ðã ðýợc xét nghiệm vào nãm ngoái ðể phát hiện 77 ðộc tố bao gồm POPs. Bà nói: ''Tôi có 28 hoá chất trong cõ thể, bao gồm PCB và DDT. Mức chất ðộc này thấp hõn mức trung bình của nhóm ðýợc xét nghiệm''.
Việt Nam ðã phê chuẩn Công ýớc Stockholm vào ngày 22/7/2002.
Ngoài PCB (polychlorinated biphenyl), Công ýớc cấm triệt ðể tám loại thuốc trừ sâu gồm aldrin, endrin, dieldrin, chlordane, heptachlor, hexachlorobenzene, mirex, và toxaphene.
POPs có thể gây ung thý và tổn thýõng hệ thần kinh, sinh sản và miễn dịch. Mức POPs cao ðýợc tìm thấy trong sữa mẹ của phụ nữ Inuit. POPs cũng ðýợc cho là thủ phạm gây dị tật các cõ quan sinh sản của gấu cái vùng cực và làm cho chúng giống nhý... loài lýỡng tính. Sheila Watt-Cloutier, ngýời ðứng ðầu Liên ðoàn Cận Bắc cực Inuit, ðại diện cho 155.000 ngýời, cho biết: ''Chúng tôi ðang bị ðầu ðộc từ xa''. Ngýời Inuit là những ngýời phõi nhiễm nhiều nhất bởi nhiều chất ðộc ðýợc ðại dýõng và các dòng không khí ðýa tới Bắc cực.
Giống nhý thuốc trừ sâu DDT, aldrin hoặc dieldrin, từ lâu POPs ðã bị cấm tại nhiều nýớc. Tuy nhiên, PCB có thể ðýợc giải phóng vào môi trýờng nếu mọi ngýời cạo sõn cũ từ khung cửa sổ. POPs tích tụ trong mô mỡ. Loài cá voi trên thế giới có lẽ ðang bõi cùng với hàng chục tấn POPs gãm trong mỡ của chúng. Ngýời Inuit hy vọng lệnh cấm sẽ làm cho các loại thực phẩm truyền thống của họ, nhý hải cẩu hoặc cá, sẽ an toàn hõn.
Công ýớc Stockholm sẽ chi khoảng 500 triệu USD nhằm trợ giúp quá trình tiêu huỷ các kho hoá chất ðộc hại và nghiên cứu chất thay thế ðối với POPs. Khoảng 25 quốc gia, bao gồm châu Phi và Ethiopia, sẽ ðýợc phép tiếp tục sử dụng DDT ðể diệt muỗi truyền bệnh sốt rét. Quỹ quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên hoang dã (WWF) lo ngại quá trình ấm hoá toàn cầu có thể làm cho vấn ðề ô nhiễm POPs trở nên tồi tệ hõn, vì nhiệt ðộ cao hõn có thể giải phóng các hoá chất ðộc hại bị kẹt trong những sông bãng.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng danh sách các chất bị cấm hãy còn quá ngắn. Lars-Otto Reiersen, giám ðốc Chýõng trình Giám sát và Ðánh giá Aortic, nói: ''Việc sử dụng một số thuốc trừ sâu kiểu cũ có chiều hýớng giảm ở một số khu vực. Ðiều làm chúng tôi lo ngại nhất là số lýợng các sản phẩm mới nhý chất chống cháy có sử dụng brom ðang tãng lên''.
Chất chống cháy ðýợc sử dụng trong ghế bành, quần áo hoặc tivi. Một số quốc gia ðang hạn chế sử dụng nó do lo ngại về ô nhiễm môi trýờng. Jim Willis, giám ðốc bộ phận hoá chất của UNEP, cho biết: ''Cũng nhý nhiều hóa chất khác, các chất chống cháy có khả nãng ðýợc bổ sung vào danh sách 12 hoá chất trên. Các nhà bảo vệ môi trýờng Canada cũng muốn cấm thuốc trừ sâu lindane".
Minh Sõn (Theo Reuters)
