Post by Robot on Jul 21, 2004 10:58:32 GMT -5
Câu chuyện lạc ðà khóc và triết lý du mục
Dân du mục tại sa mạc Gobi của Mông Cổ sống tự cung tự cấp. Họ yêu thiên nhiên bởi họ phụ thuộc vào nó. Ðiều ðặc biệt là họ có mối quan hệ mạnh với lạc ðà.
Khi lạc ðà khóc...
Lạc ðà trắng bị mẹ chối bỏ. Nó khóc hoài. Nhờ sự trợ giúp của con ngýời, nó ðã giành lại tình yêu của mẹ.
Lạc ðà cung cấp các nhu yếu phẩm cho dân du mục. Lông của chúng ðýợc dệt thành vải, phân khô dùng làm nhiên liệu, trong khi sữa là ðồ uống. Giày và yên ðýợc làm từ da lạc ðà. Sự giàu có của cý dân du mục ðýợc ðánh giá bởi số lạc ðà mà họ sở hữu. Do vậy, khi lạc ðà mẹ chối bỏ ðứa con mới chào ðời, dân du mục coi sự việc ðó là rất trầm trọng. Theo nghi lễ cổ xýa, họ mời nhạc công tới thực hiện một nghi lễ nhằm "dụ" lạc ðà mẹ chãm sóc con của nó. Nếu nó chấp nhận ðứa con, có huyền thoại kể rằng nghi lễ làm cho nó khóc vì vui sýớng.
Nghi lễ này ðýợc mô tả trong bộ phim tài liệu Câu chuyện lạc ðà khóc. Bộ phim nói về cuộc khủng hoảng của một gia ðình nuôi lạc ðà Mông Cổ khi lạc ðà mẹ chối bỏ con của nó. Luigi Falorni, ðồng ðạo diễn bộ phim, cho biết: ''Ðây là câu chuyện về sự che chở, về mất mát tình yêu và sự ðấu tranh ðể giành lại nó. Tôi tin rằng ở một thời ðiểm nào ðó trong ðời, mỗi ngýời chúng ta cũng trải qua những ðiều týõng tự nhý chú lạc ðà con ðói khát: cảm thấy bị ghẻ lạnh, tuyệt vọng tìm kiếm sự che chở. Số phận của lạc ðà con là bằng chứng cho thấy không thể sống thiếu tình yêu''.
Ý týởng xây dựng bộ phim ðến với Falorni khi ông là sinh viên tại Trýờng Ðiện ảnh Munich, Ðức. Lúc ðó, ông ðang tìm kiếm một ðề tài cho bộ phim tốt nghiệp. Bạn học Byamabasuren Davaa kể với ông một bộ phim tài liệu giáo dục về một nghi lễ âm nhạc liên quan tới lạc ðà mà bà ðã xem khi còn nhỏ ở Mông Cổ. Ngay lập tức, sự ðõn giản và vẻ ðẹp của nghi lễ ðã tác ðộng tới Falorni. Ông nhanh chóng quyết ðịnh tới Mông Cổ cùng với Davaa ðể dựng bộ phim tài liệu về nghi lễ ðó.
Mùa sinh sản của lạc ðà ở Gobi diễn ra vào tháng 3 hàng nãm. Trong chuyến nghiên cứu này, các nhà làm phim ðã tìm thấy ðối týợng lý týởng cho bộ phim của họ: Một gia ðình chãn gia súc gồm bốn thế hệ, sống trong một túp lều du mục sặc sỡ. Họ có 60 con lạc ðà và 20 trong số này ðang mang bầu. Tuy nhiên, khi Falorni và Davaa trở lại Mông Cổ ðể quay phim, họ bị kẹt trong một cõn bão tuyết tại thủ ðô Ulan Bator. Cuối cùng, khi họ tới túp lều của gia ðình trên, phần lớn lạc ðà ðã... sinh con. Câu chuyện gần nhý sụp ðổ nếu không có ca sinh cuối cùng. Lạc ðà con hoá ra lại có màu trắng, chứ không phải nâu. Ðây là trýờng hợp hiếm và tỷ lệ là 1/10. Khi lạc ðà mẹ chối bỏ con của nó, các nhà làm phim biết rằng câu chuyện của họ bắt ðầu.
Lúc lạc ðà mẹ quay lýng, lạc ðà con ðã không ngừng khóc ngay cả khi mọi ngýời cố cho nó bú bằng chai. Lạc ðà con sẽ không phát triển ðýợc nếu không có sữa mẹ và có thể nó sẽ chết ðói. Một nhạc công violin ở khu ðịnh cý gần nhất ðýợc mời tới. Lúc ðó, gia ðình bắt ðầu hát gần hai mẹ con lạc ðà trong khi nhạc công kéo ðàn. Không có lời ca trữ tình trong bài hát truyền thống này. Nó là sự lặp lại của các từ H-O-O-S. Từ này vô nghĩa song lại có tác dụng xoa dịu.
Giây phút quan trọng nhất của nghi lễ là khi lạc ðà mẹ phát tín hiệu chấp nhận ðứa con bằng cách nhỏ nýớc mắt thực sự. Falorni nói rằng giây phút ðó chuyển tải thông ðiệp của bộ phim: Ðừng bao giờ từ bỏ cuộc sống! Tình ðoàn kết và chãm sóc lẫn nhau không chỉ làm sự sống tồn tại trong sa mạc mà còn làm cuộc sống sung túc hõn.
Nhân vật chính trong phim là ngýời du mục Gobi thực sự. Một thách thức mà các nhà làm phim ðối mặt là giải thích cho khán giả rằng một con lạc ðà nâu có thể sinh lạc ðà con lông trắng. Màu sắc này làm cho lạc ðà con nổi bật trong ðàn, giống nhý một kẻ xa lạ thật sự.
Mảnh ðất của bầu trời xanh
Tiếng nhạc khõi gợi tình mẹ, khiến lạc ðà mẹ chấp nhận ðứa con của nó.
Ở vị trí giữa Trung Quốc và Nga, Mông Cổ nằm trên một bình nguyên có ðộ cao trung bình 1.580m. Thiên nhiên nõi ðây tuyệt ðẹp và ðất nýớc này ðýợc gọi là ''vùng ðất của bầu trời xanh'' bởi nó có trên 250 ngày nắng mỗi nãm. Tuy nhiên, khí hậu nõi ðây thật khắc nghiệt với sự chênh lệch nhiệt ðộ khủng khiếp: từ 30 ðộ trong mùa hè tới -45 ðộ trong mùa ðông. Các cõn bão huỷ diệt thỉnh thoảng giết hàng chục nghìn ðộng vật.
Theo Falorni, sa mạc Gobi là một nõi tuyệt ðẹp ðể nghỉ ngõi song nó dễ làm cho con ngýời bực mình khi họ quay phim. Các nhà làm phim phải vật lộn với những con gió có tốc ðộ 150km/giờ. Họ phải ngừng quay bởi gió cản trở việc thu âm. Họ ngập trong thế giới của ngýời du mục. Tại Mông Cổ, lýợng mýa rất thấp, gây khó khãn cho hoạt ðộng nông nghiệp. Do vậy, ngýời du mục vẫn di cý nhý bao ðời nay ðể tìm kiếm ðồng cỏ chãn nuôi ðộng vật.
Mật ðộ dân số nýớc này rất thýa, 4 ngýời/2,6 km vuông. Tuy nhiên, số ngýời làm nông nghiệp ðang giảm. Các khu vực ðô thị nhý Ulan Bator tãng trýởng mạnh trong những nãm gần ðây. Ngày nay, thế hệ trẻ hõn ðối mặt với hai lựa chọn: duy trì truyền thống chãn nuôi và sống trong sa mạc, hoặc di cý tới các thành phố. Falorni nói rằng phong cách sống du mục ở Mông Cổ là ðộc nhất vô nhị - họ là ngýời tự cung tự cấp, sản xuất mọi thứ họ cần. Họ không nghĩ tới tiền. Họ yêu thiên nhiên và hiểu rằng con ngýời cần ðiều chỉnh. Ðây chính là triết lý của ngýời du mục.
Minh Sõn (Theo National Geographic)