|
Đức
Jul 14, 2004 13:33:55 GMT -5
Post by Robot on Jul 14, 2004 13:33:55 GMT -5
Đức quốc du hành ký
Tác giả: Janus
Tuần vừa rồi tôi mới có một chuyến đi, giang hồ vặt vãnh (một chiếc ba lô, một mẩu bánh mỳ, một pạt po trong túi) kể cũng tầm thường nhưng không phải không có những ấn tượng này nọ muốn ghi ra, lại thêm có vài cái kinh nghiệm nhỏ nhân trăng thanh gió mát trình bày đây để quý vị nào có lỡ bước lên đường cũng biết qua mà chuẩn bị.
Những ấn tượng cuối cùng của tôi về nước Đức nằm ở Hannover. Hannover là thủ phủ bang Niedersachsen, trên dòng sông Leine. Hannover là thành phố tình cờ. Chỉ vì không chú ý cẩn thận xem giờ tàu thành ra cuối tuần không có IC chạy từ Magdeburg về Hannover. Vậy là tôi phải đến sớm hơn hai tiếng đồng hồ và chờ đợi ở thành phố ấy. Âu cũng là một kinh nghiệm: giờ tàu không phải là một vào tất cả các ngày.
Đợi? Chẳng nhẽ lại ngồi dí ở sân ga xem những thằng bé nhóc con 17, 18 tuổi, những đứa con gái cũng trạc đó tuổi nghịch ngợm bố láo ở sân ga. Không hiểu sao thành phố nào của nước Đức cũng lấy nhà ga là trung tâm. Cứ “Die Bahnhof, bitte” là chắc chắn có người chỉ đường cho. Sân ga trở thành nơi tụ tập của bọn trẻ, vì ở đó đông người, vì ở đó rộng rãi, và vì ở đó sáng.
Khác với Paris, thành phố ở Đức không có nhiều ánh sáng. Ra khỏi Platz Ernst August, Koenig von Hannover (Quảng trường nhà ga), thêm một đoạn sáng nữa là đã chui vào màn đêm, sở trường của nước Đức. Trong tay tôi là tờ báo Zeit Literatur vừa mua trong nhà ga, cầm cho thích tay và doạ mấy thằng Đức là chính vì có mở ra tôi cũng chỉ xem được tranh là hết đất.
Trước khi đi vào màn đêm còn có một đoạn ánh sáng. Trong màn sáng đó, trong tiếng động vẳng tới đều đặn của những chuyến xe điện chạy ngay trước mặt nhà ga, là tiếng hát. Không phải tiếng hát của những kẻ say, của những đám đông bạn bè đi chơi tối thứ Bảy, mà là opera. Một cô gái chọn chỗ rất ngon, ngay ở giao điểm mấy con đường nhỏ, lại thêm tốt giọng nên ở cách xa hàng cây số vẫn nghe tiếng. Hát opera không cần nhạc đệm, lại hát giữa đường phố, một mình, lại là một cô gái ăn mặc rất dân chơi sành điệu, điều này chắc chỉ nước Đức mới có được. Âu cũng là một kinh nghiệm: đừng đùa với người Đức về âm nhạc!
Có lẽ tôi đã lọt vào khu Altstadt tức là khu phố cổ của Hannover, vì những ngôi nhà đêm ấy tôi thấy trông đều rất cổ, trong đó không biết có ngôi nhà thờ cổ nhất thành phố là Kreuzkirche, xây khoảng năm 1300, hay Rathaus, trước là hoàng cung hay không. Không thể biết được vì thành phố rất tối, không có nhiều biển chỉ đường, một thành phố lạ lần đầu tiên đặt chân tới.
Không thể biết được, chính cái không thể biết được đó khiến Hannover trở nên hấp dẫn như một cô gái lai bí ẩn. Những bước chân ban đêm, sự âm u và niềm cô độc. Sự cô độc gợi nhớ đến Rousseau khi viết Rêveries d’un promeneur solitaire và nhất là Walter Benjamin, con người của cô độc và của đêm, con người đêm của cả Berlin lẫn Paris, con người lạ lùng, nhà siêu hình vĩ đại cuối cùng. Chợt một ham muốn dâng lên trong lòng tôi: được lạc hẳn trong thành phố đó, lạc hẳn vào đêm sâu thẳm đó. "Đốt một ngọn đèn hồng như ánh lửa. Đêm sâu quá đêm nào có ngủ. Chỉ con người đến ngủ giữa đêm thôi. Nhưng có ngủ đâu, người ta đợi mặt trời.." Cảm giác đêm, dịu dàng và bất trắc, dịu dàng nhiều hơn...
|
|
|
Đức
Jul 14, 2004 13:35:03 GMT -5
Post by Robot on Jul 14, 2004 13:35:03 GMT -5
Nước Ðức, ðó là sự hứa hẹn bất trắc. Ít nhất ðó là cảm giác ðầu tiên của tôi. Con tàu Thalys (từ Pháp sang Ðức có tàu này, nên chọn tàu Nachzug là tàu ðêm cho rẻ ) trôi qua Bruxelles-Guillemins, rồi qua Liège một lúc th́ nửa ðêm lọt vào nước Ðức. Thành phố ðầu tiên là Aachen. Lúc ấy ðang nói chuyện với Mélissa ðến ðoạn cao trào. Mélissa, cô gái Orléans xinh ðẹp và nhiều lời. Cái xinh ðẹp miễn xá cho sự nhiều lời. Một ḿnh tôi và Mélissa trong khoang tàu. Mới quen nhau ðược vài tiếng mà tôi ðã biết hết về cô, và thậm chí muốn biết thêm nữa cũng ðược, ít nhất là tôi nghĩ thế nhưng cũng chưa thử. Mélissa, em là hiện thân linh hồn Pháp ðang cùng tôi ði vào một ðất nước khác.
Ðang nói chuyện với Mélissa ðến ðoạn cao trào mà tôi vẫn thần người ra v́ thấy sao thật là giống những chuyến tàu chở dân Do Thái ðến trại tập trung, ḷ thiêu Holocaust. Những bộ phim khủng khiếp, những ðoàn tàu ðen thui, hiểm hoạ ở trong hơi máy, trong tiếng x́nh xịch vô tội nhất. Trong những bộ phim ðã vậy, cả trong cuốn tiểu thuyết tôi vừa ðọc, “Giờ thứ hai nhãm” của Virgil Gheorghiu cũng vậy. Lúc con tàu dừng lại, anh chàng Moritz hiền lành ðó tḥ ðầu ra chào “những người anh em Do Thái” và phải chịu một trận ðá ném thừa sống thiếu chết. Thoạt tiên Moritz bị cho là người Do Thái nên bị người Ðức bắt ði làm lụng ðủ thứ rất cực nhục, sau rồi lại bị cho là người Ðức thế là ði lính cho Nazi, rồi cứu quân ðộng minh nên ðược trọng vọng, rồi lại bị coi là người Ðức nên bị lên tàu ðưa ði nhốt, trên tàu lại chào người Do Thái nên bị ðá ném. Nước Ðức, ðó là vinh quang và ðau khổ, là hiển hách và cực nhục, là thiên tài và lầm lạc.
Những chuyện ðồn thật là tai hại. Nh́n trên tàu IC có thằng hút thuốc ở khoang cấm hút thuốc, rồi trên ðường thấy có thằng chạy qua ðường khi ðang ðèn ðỏ mà không bị bắt lại bắn cái ð̣m, tôi mới hơi tin Allemands này cũng là người giống ḿnh! Âu cũng là một kinh nghiệm: không phải thằng ðầu trọc hay mào gà nào cũng nguy hiểm.
Berlin có con sông Spree. Giữa sông có tượng hai người khổng lồ ðang giằng co nhau không hiểu có ư nghĩa ǵ. Berlin, ðó là Unter den Linden. Dãy phố chạy xuyên suốt Berlin. Unter den Linden có nghĩa là Champs Elysées của Paris. C̣n có nghĩa là Quartier Latin với Ðại học Humboldt. Hai anh em Alexander và Wilhelm. Trước ðây là trường Ðại học Berlin, xây nãm 1810. Trường có 25 giải Nobel, chủ yếu về khoa học. Trường có một số sinh viên nghèo vượt khó nổi tiếng như là Einstein và Heisenberg. Trên Unter den Linden c̣n có những thư viện khổng lồ, gồm cả thư viện German State Library thành lập nãm 1661, một dạng Sainte-Geneviève của Paris, có ðến 7 triệu ðầu sách. Berlin c̣n có nghĩa là cổng Brandenburg. Trước, cái cổng bề thế 6 cột theo lối Hy Lạp này từng ðược coi là trung tâm ðế chế Ðức. Ðến khi nước Ðức chia ðôi nó lại trở thành một biểu tượng nữa: biểu tượng của cách chia, của ðau thương, và phản bội. Phản bội, bởi bên Tây Berlin có cái lệ ai ở bên kia trốn sang, từ bên Cộng sản trốn sang sẽ ðược cho luôn 100 Mác.
Thế cho nên nó vừa là biểu tượng của thế giới tự do, vừa là biểu tượng của phản bội. C̣n hôm nay, ngay trên Pariser Platz là cuộc biểu t́nh chống chiến tranh Iraq; Bush và Blair trở thành hai con ngoáo ộp trên một bức vải to ðùng, sứ quán Anh cạnh khách sạn Adlon bị ngãn cả hai ðầu phố v́ sợ bạo loạn.
|
|
|
Đức
Jul 14, 2004 13:39:27 GMT -5
Post by Robot on Jul 14, 2004 13:39:27 GMT -5
Quảng trýờng Alexander trýớc ðây là trung tâm miền Ðông Berlin, ngay dýới chân tháp truyền hình khá cao. Bên xế hông quảng trýờng là một toà nhà bắt chýớc Quảng trýờng ðỏ của Liên Xô, nhýng quy mô dĩ nhiên là nhỏ hõn. Ðông Berlin và Tây Berlin, tuy ðã ðýợc coi là thống nhất nhýng sự khác biệt, thậm chí rạn nứt vẫn còn hiện hữu rõ nét. Ðã trở lại là thủ ðô toàn ðất nýớc, các cõ quan ðã chuyển về ðây, nhýng Berlin vẫn là một công trýờng. Ngýời ta xây dựng nhiều ở bên phía Ðông nghèo ðói, nõi vẫn còn dấu vết những toà nhà ðặc lối Liên Xô, nghĩa là cũng hao hao nhý Giảng Võ, nhý Cửa Nam ở Hà Nội. Týợng Karl Marx và Engel ở Alexanderplatz tuy chýa bị kéo ðổ nhýng giờ ðã trở thành nõi ðể ngýời ta cýời giễu ðến chụp ảnh về khoe ở nhà. Cả tôi cũng chụp ảnh với cái tâm lý ðó, sau rồi lại thấy hối. Những ngã tý, những cô gái xồ xề và những thanh niên cao to choai choai ðầu gấu chạy tíu tít ra lau kính xe kiếm vài xu. Khác hẳn với cuộc sống nhộn nhịp bên phía Tây, nõi trung tâm là nhà thờ cụt ðầu (bị bom Liên Xô xoẹt mất ngọn), nõi nhộn nhịp khách khứa, lại có cả mấy ðồng chí Việt treo bãng rôn rất là khiêu khích, ðại khái chủ ðề là tự do tôn giáo gì gì ðó, tôi cũng chả dám giõ máy ảnh lên chụp.
Tiếu ngạo ở bờ Ðông, tôi cũng tranh thủ mua ðýợc một bức huy hiệu cũ kỹ có hình của Gogol. Những ðồ nho nhỏ kỷ niệm lại thời hai bên bức týờng giờ ðýợc bày bán. Gogol còn sống thì chắc ðang chiêm ngýỡng Những linh hồn chết ðang dật dờ hai miền, lại có thể viết một Nhật ký ngýời ðiên khác, hay lại ðể Cái mũi phiêu lýu trên Unter den Linden nhý ðã từng phiêu diêu ở ðại lộ Nevski tại Saint-Peterburg thần thánh.
Khi bức týờng Bá Linh ðổ nãm 1989, ngýời bên Ðông Ðức bảo nhau ðến cái mùi tý bản bên Tây tràn sang cũng thấy thõm. Bức týờng ðó do Ulbricht xây dựng nãm 1961, là vết nhõ xấu xa sau cái vết nhõ Nazi. Adenauer rồi Willy Brandt, còn bên Ðông Ðức sẽ tới Erich Honecker. Âu cũng là một kinh nghiệm: một thành phố lâu ðời là không thể chia ðôi, bởi chia ðôi nhý thế thì cái kết cục Willy Brandt phải từ chức vì phát hiện ngýời thân tín của mình là gián ðiệp của Ðông Ðức cũng là tất yếu, bởi vì chia ðôi ðã có hàm nghĩa phản bội.
Leipzig ý vị và học thức. Nõi ấy có trung tâm triển lãm sách lớn nhất châu Âu, lại có nhà ga từng một thời lớn nhất châu Âu.
Chợ Bến Thành và Ðồng Xuân ngay cạnh nhau, dù ở Việt Nam chúng cách nhau ðến hàng nghìn cây số. Leipzig thuộc bang Sachsen, không phải thủ phủ (thủ phủ là Dresden), là nõi hợp lýu của những dòng sông Pleisse, Parthe và Weisse. Leipzig xýa chắc là ðẹp lắm vì thế kỷ XVIII nó từng ðýợc mệnh danh là Kleine Paris (Tiểu Paris).
Thời thế kỷ XVIII ðó Leipzig có ngýời chủ soái là Johann Christoph Gottsched. Ðại học Leipzig rất cổ (nãm 1409), sau này từ 1953 ðến 1990 ðýợc ðổi thành ðại học Karl Marx. Những vĩ nhân ðến rồi ði, thay ðổi một chút lịch sử rồi lại ðể lại cho dòng thời gian chảy. Những vĩ nhân lớn lao và ðau khổ. Karl Marx là một vĩ nhân nhý thế. Những vĩ nhân khác từng vinh danh Ðại học Leipzig là Fichte, Bach, Schumann và Goethe. Ở quảng trýờng ðại học, bức týợng Bartholdy ãn chõi nghệ sĩ ðứng chiếu cái nhìn vào nhà hát. Nhà hát chính là một ðặc ðiểm quan trọng của những thành phố Ðức. Dàn nhạc 200 ngýời của Leipzig ðýợc coi là một trong những dàn nhạc hay nhất thế giới. Ngoài Leibniz và Richard Wagner sinh ra và lớn lên ở ðây, Leipzig còn có khu thành Pleissenburg nõi Martin Luther từng tranh biện với Johann Eck, nhà thần học theo Thiên chúa giáo Lô Ma nãm 1519.
Leipzig có nhà ga to thật. To nhý cái sân bay mà ði toilet lại ðắt éo tả nổi, lại thêm mấy chị gái già cứ tò mò nhìn khó hành sự ghê. Âu cũng là một kinh nghiệm: ðến Leipzig ðừng vào nhà ga mà làm cái công việc của em Tia!
|
|
|
Đức
Jul 14, 2004 13:40:58 GMT -5
Post by Robot on Jul 14, 2004 13:40:58 GMT -5
Từ thành phố ðến thành phố. D’une ville l’autre nhý cách viết của Céline. Thành phố Ðức ðầu tiên tôi chính thức ðặt chân lên là Magdeburg, thành phố nhỏ lọt thỏm vào khoảng giữa của bốn thành phố lớn hõn là Dresden, Leipzig, Berlin và Hannover.
Tất cả cuộc sống của thành phố nhỏ 180 000 dân này quay xung quanh quảng trýờng ðại học. Ðó là ðại học Otto von Guericke, mang tên nhà bác học thế kỷ XVII sinh ra tại ðây. Vỉa hè nào ở ðây cũng có mô hình hai nửa quả cầu áp vào nhau miêu tả thí nghiệm chân không nổi tiếng của Guericke. Cái gì ở ðây cũng Guericke, nhý ở Hà Nội cái gì cũng Tràng Tiền mà Sài Gòn cái gì cũng Lê Lợi, Ba Lê thì cái gì cũng euro!
Magdeburg là thủ phủ bang Sachsen-Anhalt, một trong những bang xýa kia tạo nên Ðông Ðức. Magdeburg là minh chứng rõ rệt nhất cho việc một thành phố sụp ðổ theo chế ðộ. Trýớc kia thành phố có 500 000 dân, rất quan trọng trong ngành công nghiệp vũ khí với những ðõn ðặt hàng to uỳnh từ Liên Xô. Ðùng một cái giờ ðây mọi cái ðều sụp. Bên cạnh siêu thị Karstadt của thành phố là toà nhà trýớc từng là trụ sở Ðảng cộng sản, giờ hoang phế và sắp bị phá ði. Thành phố giờ toàn ông bà già, thõ thẩn ði trên những ðýờng phố vắng hoe, những chiếc xe ðiện cọc cạch càng tãng thêm mức ðộ tĩnh mịch. Tối ðến chừng 9 giờ ðã chẳng còn ma nào lai vãng, thật chẳng khác mấy Thanh Hoá hay Nam Ðịnh.
Những ông già bà cả ðó vẫn còn rất tự hào về thành phố, nhýng thực ra cái danh hiệu một trong những thành phố cổ nhất Ðức giờ cũng ðã phai nhạt. Trýớc kia Magdeburg có một quần thể nhà thờ rất ðồ sộ kiến trúc gôtích rất ðáng nể, gồm hõn 30 nhà thờ xây bên dòng sông Elbe. Sau những trận bom khủng khiếp của Ðồng minh trong Thế chiến II, giờ hầu nhý chỉ còn lại nhà thờ Dom, trong ðó nghe nói còn có hài cốt vua Otto Ðại ðế, vị vua vĩ ðại của thế kỷ X, vị vua hiển hách từng thu phục cả nýớc Italia vào tay mình.
Nhýng nhịp ðiệu ôn hoà trầm bổng của một thành phố nhỏ nhắn nhý thế cũng có cái hay. Những em gái Ðức ðẹp và cao lớn, phải nói là xinh không chịu ðýợc, chỉ muốn cắn mà hôn mà... (ðiền vào chỗ trống). Trong quán billard chiều hôm ðó, tôi ðã thể hiện rất rõ chí khí, không cắn không hôn em Maiki xinh ðẹp nhý quả lê chín ðó, mà chỉ cầm tay em hýớng dẫn cách cầm cõ. Mà em xinh thật, xinh nhý dòng sông Elbe chảy qua thành phố.
Về ðến nhà, vừa vặn có ðiện thoại của Virginie (ðiển tích: Virginie hay là ðôi mắt ngýời Paris). Ngày mai tôi sẽ gặp em, sẽ ðýợc hôn em và sau ðó ði chõi chắc là vui lắm, nhýng làm thế nào quên ðýợc em Maiki ðây...
Janus
|
|