MÙA HOA CẢI BÊN SÔNG

[Oshin]

MÙA HOA CẢI BÊN SÔNG
Nguyễn Quang Thiều

Ðêm xuống. Con thuyền neo lại giữa sông. Ngọn lửa bếp trên mui thuyền hắt một vầng sáng dịu dàng xuống mặt nýớc. Ngýời trong xóm trại trên bến Chùa không biết con thuyền này từ ðâu ðến neo lại trên khúc sông này ðã hõn một tháng nay. Hàng ngày những ngýời trong gia ðình trên chiếc thuyền ấy làm một công việc là lấy cát rồi bán cho các gia ðình trên thị trấn nhỏ bên kia sông ðang thi nhau xây nhà. Hõn một tháng không ai thấy những ngýời trên chiếc thuyền lên bờ. Họ ðội cát bằng những cái thúng to, ði nhún nhảy trên tấm ván. Khi ðến ðầu tấm ván gối lên bờ, họ ðổ cát xuống bãi cỏ cho ngýời mua, bàn chân không hề chạm mặt ðất. Hàng xóm của họ là những chiếc thuyền ðánh cá, thuyền chở hàng thuê v.v...

Chủ chiếc thuyền cát là một ông già ngoài sáu mýõi tuổi, mái tóc dài ðýợc búi gọn trên ðầu, chòm râu bạc xòa che gần kín vồng ngực gồ lên nhý tảng ðá. Ðôi vai ông u lên, ðỏ sậm và rạn nhý vai trâu cày. Cõ thể ông ðanh lại nhý ðá tạc, nhýng ðôi mắt thì khác, ðôi mắt lúc nào cũng u buồn, ngõ ngác nhý vừa ðánh mất một ðiều gì.

Ông Lý (ông già chủ thuyền) ngồi im lặng trên sàn gỗ của mui thuyền. Bên cạnh ông là một quả bầu khô lớn ðựng rýợu, một thứ rýợu do ông cất lấy ngâm với củ cỏ gấu, loại củ già ðen bóng nhý sừng. Trýớc ông là một ðĩa cá sông nýớng và một chiếc rổ con ðựng những con trùng trục ðã hấp chín với gừng khô. Chiều nào ông cũng ngồi uống rýợu nhý thế cho tới khuya và không hề ðộng ðến một hạt cõm. Chỉ những ðêm mýa bão ông mới chịu ở trong chiếc nhà thuyền.

- Anh cả ðâu ? Ông khẽ gọi. Tiếng ông trầm và nặng ðổ xuống mặt sông ðêm.

- Dạ bố bảo gì con ? Một ngýời ðàn ông gần bốn mýõi tuổi trong nhà thuyền chui ra.

- Mai nghỉ việc, lặn mặt trời thì ði Bãi Yên. Nói chị cả chuẩn bị mọi thứ cho ðủ.

Ông nói, ngýời không nhúc nhích, ðôi mắt mở to nhìn hút về xa.

Ngày mai cả nhà ông sẽ ði Bãi Yên. Ðó là ðoạn sông rộng và êm chạy ven chân một dãy núi ðá vôi. ở dýới ðáy giữa khúc sông ðó là mộ ngýời vợ bất hạnh của ông. Thế là ðã hõn mýời nǎm rồi. Con sông ðổ biết bao nhiêu nýớc ra biển cũng nhý ông có biết bao thay ðổi trên ðời. Vào mùa hè cách ðây mýời hai nǎm. Ðó là mùa hè ðầy bệnh tật và ðói kém. Dọc hai bên bờ sông ông qua, ngày nào cũng vọng tiếng kèn ðám ma thảm thiết và thấp thoáng sau những lùm tre gầy nhằng, úa vàng là những chiếc cờ tang vật vờ bay. Rồi vợ ông cũng trở thành nạn nhân của mùa hè ghê rợn ấy. Bà ðể lại cho ông ba ðứa con. Ðứa con gái hồi ðó mới hõn bốn tuổi. Trong suốt ba ngày ròng rã, ông ngồi trên mui thuyền trýớc xác vợ. Hai ðứa con trai ông vừa chèo thuyền vừa dỗ ðứa em gái của mình ốm yếu khóc ngặt nghẽo suốt ngày. Ông cập thuyền vào những xóm dân cý hai bên bờ sông ðể xin ðýợc chôn cất vợ. Nhýng không một nõi nào chấp nhận. Họ xua ðuổi gia ðình ông nhý xua ðuổi một thứ ma quỷ chuyên ði gieo rắc cái chết. Họ sợ bị lây bệnh dịch.

[Oshin]

Ông không còn biết về ðâu. Ông sinh ra trên chiếc thuyền này. Ông chỉ biết con thuyền và dòng sông. Ðến tối ngày thứ ba, ông ôm xác vợ khóc. Giữa dòng sông mênh mang, con thuyền vật vờ trôi với một ngọn ðèn dầu héo hắt trên mui thuyền. Cuối cùng chỉ còn lại dòng sông mở rộng lòng ðón nhận mọi số phận. Ông chôn vợ xuống ðáy dòng sông ở chỗ khúc sông rộng và êm nhất. Ông cùng hai ðứa con trai dùng gàu sắt thýờng dùng ðể lấy cát ðào một cái hố dýới ðáy sông và ðể ngýời ðàn bà yên nghỉ ở ðó. Họ chở một thuyền ðá xanh xếp lên thành chiếc mộ ðể tránh nýớc cuốn ði. Ðêm ðó ông xõa tóc, ðốt hýõng lễ thần sông. Ông ðổ hết cả một bầu rýợu lớn xuống sông và nguyền rằng: tất cả những ngýời trong gia ðình ông sẽ không bao giờ ðặt chân lên mặt ðất. Họ sẽ sống hết cuộc ðời trên sông. Ông luôn luôn nói với con cái rằng: Nếu chúng ðể gót chân chạm vào mặt ðất ðôi bờ thì trái tim chúng sẽ biến thành tim quỷ, chúng sẽ trở thành những con thú ðộc ác.

Hằng nǎm cứ ðến ngày giỗ vợ, dù công việc bận thế nào gia ðình ông cũng nghỉ. Ông sắm sửa lễ vật và khi mặt trời khuất núi thì cả gia ðình chèo thuyền ðến Bãi Yên. Ông xõa tóc và mặc áo, ðây là ngày duy nhất trong nǎm ông mặc áo trừ những ngày mùa ðông rét mýớt. Sau khi làm lễ ông cùng hai ngýời con trai lặn xuống ðáy sông sửa sang lại ngôi mộ. ít nǎm sau ngýời con trai cả lấy vợ. Cô dâu là con gái một bạn thuyền của ông. Ngày cýới con, ông cho ðứa con trai thứ hai bõi chiếc mủng nhỏ ði suốt mấy ngày dọc một dải sông dài mời bạn thuyền. Ðám cýới ðýợc tổ chức ở Bãi Yên với hàng chục chiếc thuyền các loại kết lại thành một chiếc bè lớn.


Ðêm hôm sau, khi vầng trǎng cuối tháng hiện lên phía ven trời thì chiếc thuyền từ Bãi Yên trở lại bến Chùa.

- Bố ! Ông nghe tiếng cô con gái út run run gọi ông ở phía sau. Cô ngồi xuống bên cạnh và ôm lấy cánh tay ông- Bố ðýa mẹ lên bờ ði. Bố ðừng ðể mẹ ở mãi dýới sông nữa.

Ðã bao nhiêu lần cô nói nhý van lạy ông. Nhýng lần nào ông cũng nhìn cô bằng ðôi mắt ngầu ðỏ, u uất.

- Không ðứa nào trong nhà này ðýợc nói ðến ðiều ðó - Ông rít lên -Không ðứa nào ðýợc giẫm lên lời nguyền của ta.

Nhýng ngay sau ðó chính lòng ông ðầy ðau khổ, giày vò. Ông nhìn con xót xa. Chinh, ðứa con gái duy nhất của ông, ðã sinh ra trong chiếc thuyền trên dòng sông này. Ngày Chinh ra ðời, ông cắt rốn con thả xuống dòng sông và cầu nguyện cho con. Chinh lớn lên khỏe mạnh, dịu dàng và âm vang nhý dòng sông. Cô thừa hýởng sắc ðẹp dịu dàng của mẹ, lòng dũng cảm của cha và sự bí ẩn của dòng sông. Là ðứa con gái duy nhất, nhýng cô xông xáo táo bạo hõn các anh cô. Những ðêm trǎng mùa hạ, cô thích thả mình xuống dòng sông. Cô bõi mềm mại nhý một nàng tiên cá trong chuyện cổ. Ðâu ðây có những ðàn cá lạ lấp lánh ánh trǎng xuyên qua mặt nýớc bõi theo cô. Thỉnh thoảng cô co ngýời lại, hai tay ôm bó gối ðể cho cõ thể tuổi dậy thì lóng lánh nhý một giọt thủy ngân lắng dần xuống ðáy sông. Rồi bất chợt, cô ngoi lên khỏi mặt nýớc gọi bố và cýời vang. Ông Lý ngồi trên mũi thuyền nhìn về phía cô gọi, ðôi mắt chợt non tõ ðến ngỡ ngàng. Ông không lo lắng gì khi thả cô xuống dòng sông ngay cả mùa nýớc lớn, nhýng ông lại lo sợ nếu nhý con gái ông ðể gót chân chạm vào ðất ðôi bờ.

[Oshin]

*
* *

Nhýng cô thèm khát ðôi bờ. Thuở mẹ cô còn sống, cô vẫn ðýợc mẹ cô ðýa lên bờ ði chợ hoặc kiếm củi khô trên những bãi vải, bãi ổi ven sông. Sau ngày mẹ cô mất, các anh cô và cô không ai dám býớc chân lên bờ. Và thế là hõn mýời nǎm rồi, cuộc ðời cô chỉ với con thuyền và dòng sông. Cô thèm khát ðýợc ðặt chân lên dải ðất mịn màng phù sa. Cô muốn ðýợc nằm trên thảm cỏ xanh ven ðê làng. Có nhiều ðêm cô bõi sát vào bờ và khi nghe thấy tiếng lá ngô khua xào xạc, khi ngửi thấy mùi râu ngô non dịu ngọt và mùi cỏ ðêm hǎng hǎng, ngýời cô lại cảm thấy nôn nao, nhịp tim cô dồn dập. Nhýng sau ðó cô phải trýờn mình quay lại con thuyền ngay khi ðã nghe tiếng mõ gọi của bố. Có một lần cô nhìn thấy một xác ngýời chết trôi qua thuyền. Mặt nạn nhân bị chém nhiều nhát, vết thýõng ðã rữa tỏa mùi tanh nồng nặc. Cô ôm lấy bố run lên: "Trời õi, ai làm sao vậy bố ? Bố vớt ngýời ta lên bờ ði". "Ngýời trên mặt ðất họ giết nhau ðấy". Ông Lý trả lời lạnh bǎng và ðẩy cô vào nhà thuyền. Suốt ngày hôm ðó ông không cho ai chạm vào dòng sông. Ông nói: "Hãy ðể nýớc sông ðêm cuốn ði mọi bẩn thỉu của mặt ðất. Ðừng chạm tay vào nýớc sông cho ðến sáng mai".

Một lần khác cô hỏi Sỏi - ngýời anh trai cả của cô: "Anh không thích lên bờ à ?"- "Trên bờ có cái quái gì mà lên"- Sỏi nói - "Cứ ở ðây, chẳng phải ðụng chạm ðến ðứa nào. Làm gì thì làm. Ngày xýa ở trên bờ tao thấy chúng nó suốt ngày cãi chửi nhau. "- "Lúc nào anh cũng ngày xýa, thế còn anh Cát ?", cô quay sang hỏi ngýời anh trai thứ hai. Cát ðang nằm ngủ trên sàn thuyền: "Tao chán cảnh này lắm rồi, cứ nhý ở tù" - "Mày týởng trên bờ là thiên ðýờng chắc ? Nhà tù ðấy em ạ, gà vịt cũng còn bị tù nữa ðấy !". Sỏi nhìn Cát càu nhàu. "Nhýng chắc chắn ðó cũng là cái nhà tù rộng rãi hõn cái nhà tù thuyền này !" -"Ai, ai tù mày ? Bố tù mày hay tao, hay con Chinh tù mày ?"- Sỏi thốt lên giọng the thé, Cát thủng thẳng: "Chẳng ai tù ai hết cả. Ngu dốt nó tù tất cả". Nói xong anh ngửa mặt lên cýời. Rồi anh chống tay ðứng dậy ði lảo ðảo và cýời. Rồi tiếng cýời vụt tắt. "Trời õi, - anh kêu lên nức nở - Một ông già ðộc ðoán tự cho mình quyền ngự trị tất cả. Ông bỏ tù chính ông, bỏ tù một cặp ðực cái, bỏ tù một thằng hèn hạ nhý tôi, bỏ tù cả con bé ðẹp nhýng mù chữ. Tất cả ỉa ðái xuống dòng sông rồi lại nói nýớc sông trong sạch, lấy nýớc sông ǎn, lấy nýớc sông uống !"- "Câm ði ðồ mất dạy. Bố mà ở nhà bố sẽ giết mày". "Mất dạy hả ? Có ðứa nào ðýợc dạy dỗ gì ðâu mà mất"!

Buổi tối ông Lý trở về. Cô con dâu thì thọt kể lại chuyện cãi nhau giữa hai anh em Sỏi cho ông nghe. Ông nhìn Cát rồi nói: "Mày muốn lên bờ hả ? Ðýợc. Tao sẽ chặt ðứt ðôi chân mày và vứt mày lên bờ ðể xem mày có phải bò về với dòng sông không ?"- Nói rồi ông cầm lấy lýỡi rìu ấn mạnh vào bắp tay, máu trào ra. Ông lấy lýỡi rìu lau máu và chém phập vào mạn thuyền: "Hãy nhìn lýỡi rìu ði. Máu tao ðã chảy ở ðó. Sáng mai mày hãy trả lời xem mày có thích lên bờ không?"

[Oshin]

Rồi Cát cũng không lên bờ. Con thuyền lại tiếp tục các công việc của nó. Thế rồi một mùa xuân lại ðến. Chinh ðã sang tuổi mýời bảy. Một buổi sáng thức dậy ra mạn thuyền vo gạo, cô bỗng thấy trên bãi sông Bến Chùa, một thảm màu vàng týõi, một màu vàng xôn xao, ấm áp ùa vào mắt cô. Hoa cải gặp gió ấm ðêm qua ðã bung nở. Mỗi khi có ngọn gió chạy qua, cả bãi hoa vàng rợn lên nhý sóng. "Ðẹp quá"- Chinh khe khẽ thốt lên. Cái rá gạo từ từ tuột khỏi tay cô trôi theo dòng nýớc. Suốt cả ngày hôm ðó cô không thể nào rời tâm trí khỏi thảm hoa vàng kia. Một cái gì náo nức vẫy gọi cô. Cô ðã sang tuổi mýời bảy. Thỉnh thoảng có ðêm thức giấc, cô cảm thấy một cái gì chập chờn, quấn quít ở ðâu ðây. Không phải tiếng nýớc sông chảy trong ðêm, không phải tiếng reo của ngọn lửa, không phải hýõng ổi chín từ bãi sông ðýa lại, cũng không phải tiếng gọi nhau của bầy chim ri từ những lùm dứa dại ven ðê. Một cái gì ðấy làm cô ðang chải tóc chợt dừng tay. Nó làm cho ngực áo cô bỗng ðầy lên ðến nghẹn thở. Cái ðó chợt ðến, chợt ði, chợt rời ra, quấn quýt.

Một hôm, sau bữa cõm chiều, cô nói với bố là cô ði thả lýỡi câu. Ông Lý chiều con và dặn: "Ði về sớm, trời lạnh ðấy". Cô vội vã cởi dây thừng neo chiếc thuyền mủng. Cô không thả lýới mà bõi mủng vào bờ. Cô cắm mủng ở ðó và ði về phía bãi cải. Ðêm lạnh nhýng trời có trǎng. Cô ngồi xuống bên cạnh luống hoa. Ðôi tay nâng khẽ những chùm hoa cải ýớt sýõng. Một ngọn gió lýớt qua những bông hoa ðung ðýa cọ vào má cô. Ngýời cô run lên. Những bông hoa nhảy múa và trò chuyện trýớc cô. Cô khẽ áp ðôi môi mình vào hết chùm hoa này ðến chùm hoa khác. Bỗng cô nghe tiếng mõ tre từ chiếc thuyền cái. Tiếng mõ ðýợc quy ðịnh thay tiếng gọi nhau của những ngýời sống trên sông. Một lúc sau tiếng mõ lại vang lên. Chinh cuống quít, cô quõ tay dứt những chùm hoa cải. Lần thứ ba, tiếng mõ nghe gấp và chói. Cô biết bố ðã nổi giận. Cô ôm bó hoa gãy nhàu chạy xuống bờ sông. Vừa ngồi vào mủng, cô vội gõ trả lời và hối hả bõi về thuyền. "Mày ði ðâu mà không trả lời". "Con týởng bố gọi anh cả". Ông im lặng, nghi ngờ nhìn cô.

Rồi ðêm sau cô lại tìm cách lên bờ. Và trýớc khi trở lại thuyền, cô lại ngắt những chùm hoa cải mang về. Nhýng ðến ðêm thứ ba thì có ngýời phát hiện ra việc làm của cô. Ðó là một chàng trai chừng ba mýõi tuổi mặc một bộ quân phục ðã cũ. Những ngày trýớc ðó bà mẹ chàng trai thýờng xuống bến sớm và phát hiện những luống hoa cải bà ðể giống cho vụ sau bị ai ðó ngắt nham nhở từng quầng. Bà ca thán với con và chàng trai quyết rình bắt cho ðýợc kẻ phá hoại. Khi Chinh ðang quỳ trýớc ðám hoa cải vừa vuốt ve chúng vừa thì thầm trò chuyện thì nghe tiếng quát khẽ nhýng rất gắt của chàng trai. Cô giật mình hoảng hốt quay lại, và vẫn trong tý thế quỳ, cô ngýớc mắt lên nhìn chàng trai, ngýời run lên vì sợ hãi. Cô không khái niệm ðýợc sự sai trái do việc làm của mình, mà sợ hãi vì trýớc cô trong ðêm trǎng lạnh là một ngýời lạ.

- Cô là ai? Cô làm gì ở ðây ?

Chàng trai hỏi và býớc lại gần cô. Cô lúng túng ðứng dậy. Chợt những làn mây mỏng tan ði. ánh trǎng trong veo ðổ tràn gýõng mặt cô. Bây giờ thì ðến lýợt chàng trai giật mình. "Ðẹp quá !". Anh thầm kêu lên. Sao trong ðêm trǎng tĩnh lặng trên bãi sông ở một làng quê hẻo lánh này lại xuất hiện một ngýời con gái ðẹp nhý thế ? Chiếc áo tối màu và ánh trǎng làm ngời lên ðôi bàn tay, cái cổ thon và gýõng mặt ðẹp. Ðôi môi cô khẽ mím lại còn ðôi mắt thì mở to. Chàng trai hồi hộp, liếc nhanh cõ thể cô và nhận ra dýới lớp trǎng mỏng, dýới lớp áo tối màu, là tuổi dậy thì nóng hổi, dịu dàng và phập phồng thở.

- Em ở ðâu ðến ?- Chàng trai nói bằng hõi thở. Giọng nói và gýõng mặt ðàn ông ðầy ðộ lýợng của anh ðã làm cho cô hết sợ. Cô mỉm cýời nhìn xuống dòng sông, ở ðó tỏa một quầng sáng ðèn dầu. "à", anh chợt hiểu. Hàng tuần về thǎm mẹ, anh vẫn thấy chiếc thuyền lấy cát ấy neo ở bến sông làng anh. Biết vậy nhýng anh vẫn hỏi lại:

- Em ở dýới thuyền à ?

Cô gật ðầu.

- Em thèm ǎn rau cải à ?

Chinh bật cýời. Nụ cýời ngợp lên ngýời anh. Anh thấy mình mê ði trong khoảnh khắc.

- Thế em muốn gì ? Anh lúng túng hỏi.

Chinh không trả lời mà giõ một nắm ngọn cải nhiều hoa ra trýớc anh.

- Hoa cải ? Em thích hoa cải?- Anh ngạc nhiên hỏi. Cô gái lại gật ðầu.

- Em về ðây. Bố em gọi !

Anh bỗng hoảng hốt sợ cô biến mất. Anh ðứng lặng nhìn cô và rồi vội vã ngắt những chùm hoa cải. Chinh nhận bó hoa cải từ tay anh rồi quay ngýời ði xuống bến.

- Này em ! - Chàng trai chạy theo - Tên em là gì?

- Chinh.

- Anh là Thao. Nhà anh ở kia kìa. Mai em lên nhé. Hoa cải nhà anh ðấy.

Chinh mỉm cýời gật ðầu và ði xuống bến. Anh nhìn theo. Ðến lúc này anh mới nhận ra mái tóc nhý thiên thần của cô. Anh ngửa mặt lên trời. Có lẽ mái tóc ấy ðã từ vầng trǎng chảy xuống.

[Oshin]

Sáng sau, Thao dậy sớm. Suốt ðêm qua hầu nhý anh không ngủ. Anh nghe tiếng bà mẹ ca thán dýới bếp: "Không biết ðứa nào lại phá luống hoa cải ðêm qua". Thao mỉm cýời sung sýớng. Anh chạy theo con ðýờng nhỏ xuống bến sông. ở giữa sông, chiếc thuyền của gia ðình Chinh nằm bình yên trên mặt nýớc. Một ngọn khói xanh tỏa ra từ con thuyền lặng lẽ tan xuống mặt sông nhý sýõng. Thao ðứng trên bờ hồi hộp ðợi, nhýng không thấy bóng một ngýời con gái nào. Chỉ có hai ngýời ðàn ông ðang loay hoay làm gì ðó trên mui thuyền. Hay là ðêm qua anh nằm mõ. Có phải thật sự ðêm qua anh ðã gặp một ngýời con gái nhý thế không? Thao chờ mãi và cuối cùng anh buồn bã trở lại bãi hoa cải. Bên luống hoa vẫn còn in những dấu chân. Và cạnh ðó là những cánh hoa cải rụng lấm tấm vàng.

Rồi vào một ðêm sau ðó ít ngày, Chinh lại chèo chiếc mủng nhỏ lên bờ. Họ ðứng nhìn nhau trong ánh sáng mờ mờ của trǎng bị mây mỏng che khuất. Họ chýa biết gì về nhau nhýng cả hai ðều nhận thấy có một cái gì ðó mỏng, trong suốt ðang ðan quấn vào họ nhý tõ nhện.

- Bố em ði rồi - Chinh thì thào.

- Ði ðâu?

- Bố ði có việc mấy ngày tận cuối sông.

- Ðêm nay em ở lại trên bờ với anh nhé. Em ðừng về.

- Bữa trýớc ở dýới thuyền em nhìn thấy anh, nhýng em không dám ra. Nếu anh nhìn thấy em anh gọi thì bố em giết chết em.

- Sao lại giết? Thao hỏi và bật cýời.



- Thật ðấy. Cô nói và nhìn anh bằng ðôi mắt buồn, rồi cầm tay anh ði về phía bãi hoa. Họ ngồi xuống giữa những luống hoa cải. Hõi thở họ phả nóng mặt nhau. Xung quanh họ hoa cải vàng lấp lánh dýới trǎng.

- Anh yêu em! Anh nói nhý phải cố gắng hết sức mình. Cô nhìn anh lặng lẽ nhý không hiểu ðiều anh nói. Anh nâng gýõng mặt cô lên.

- Anh yêu em.

Chinh vẫn im lặng. Gýõng mặt cô nhý ðang ngủ trong lòng ðôi bàn tay anh. Anh cúi xuống hôn cô và thấy cô rùng mình. Ðôi môi cô khẽ mím. Cô không biết ðó là tình yêu. Cô chỉ thấy rằng ngực cô nhý bị nén chặt. Ngýời cô bừng nóng. Cô cảm thấy hõi ấm của mẹ cô từ những nǎm tháng xýa ðang tỏa vào cô. Cô vội ðứng dậy. Thao ngõ ngác ðứng theo. Bỗng cô ôm lấy anh khóc nức nở. Một lúc sau, cô ngýớc lên nhìn anh và hỏi:

- Anh là ngýời mặt ðất à?

- Trýớc ðây, anh là một ngýời lính - Anh nói.

[Oshin]

*
* *

Trời mỗi ngày một ấm lên. Những cánh hoa cải rụng xuống mỗi ngày một nhiều. Rồi ðến một hôm anh giật mình nhận thấy hoa cải ðã rụng gần hết, chỉ còn lại những bông nở muộn. Anh cứ cảm thấy rằng khi cánh hoa cuối cùng rụng xuống thì Chinh sẽ biến mất.

- Em phải ở lại ðây với anh. Em sẽ ở nhà anh với mẹ. Em không ðuợc ði ðâu cả.

Cô nhìn anh lắc ðầu. Anh rút trong túi ra một tờ giấy ðýa cho cô.

- Anh chép thõ tặng em ðấy. Thõ Tago em biết không?

- Em không biết chữ.

- Sao, có thật thế không?

Anh ngạc nhiên hỏi và lòng anh bỗng xót xa, anh ðỡ cô ngồi xuống và ôm cô vào lòng.

- Anh sẽ dạy em học. Anh cũng ðang ði học ðấy. Bây giờ anh giúp gì ðýợc em nào, em nói ði!

Chinh xoay ngýời ngồi tựa vào lòng anh. Cô kể cho anh nghe cuộc ðời của gia ðình cô. Cuối cùng cô quay lại nhìn anh và nói:

- Em muốn nhờ anh một việc. Em muốn ðýa mẹ em lên bờ.

- Lên bờ ! Ðúng rồi. Chúng mình sẽ ðýa mẹ lên bờ. Chúng mình sẽ ðể mẹ yên nghỉ ở bãi sông này. Anh sẽ trồng thật nhiều hoa cải bên mộ mẹ.

Cô gật ðầu cýời hạnh phúc.

Thế là gần một nǎm gia ðình ông Lý ở lại bến sông làng Chùa. Ðôi khi họ cũng vắng bến dǎm ba ngày. Một mùa hè lại ðến. Ðêm ðêm Chinh thích thả mình xuống dòng sông. Bõi bên cô là Thao. Anh có một cõ thể khoẻ mạnh cân ðối. Nǎm nǎm rèn luyện trong lực lýợng ðặc công nýớc ðã cho anh vốn sức khoẻ và sự phát triển cõ thể ấy. Sau ngày giải ngũ, anh thi vào ðại học ngoại ngữ khoa tiếng Anh. Những ðêm trên dòng sông dịu dàng chảy, họ quấn quýt với nhau nhý một ðôi cá thần. Dòng sông bí mật truyền vào cuộc ðời họ sức mạnh hạnh phúc và sự khổ ðau. Một lần khi ðang bõi bên anh, Chinh thấy chóng mặt, cô ôm lấy vai anh thở dốc. Dòng sông chợt dừng chảy, im phắc lắng nghe cô, rồi bỗng trào lên những ngọn sóng reo vui, nhảy nối nhau loan báo cho các loài thủy tộc biết ðiều hạnh phúc thiêng liêng. Quanh họ, có những con cá bay lên khỏi mặt nýớc nhý một mảnh trǎng con lấp lóa.

Nhý thýờng lệ, vào ngày giỗ bà mẹ, cả gia ðình ông Lý nghỉ việc nhổ neo về Bãi Yên. Cũng chính ngày này Thao thay Chinh ðốt những nén hýõng cắm trên mộ của bà mẹ. Thao ðã bí mật ðýa phần mộ của bà lên bờ mấy tháng nay và chôn ở ngay trong výờn nhà anh. ở Bãi Yên sau khi làm lễ xong, ông Lý sai Sỏi lặn xuống ðáy sông ðể kiểm tra lại ngôi mộ. Gần một phút sau, tǎm nổi lên sùng sục và Sỏi nhao lên khỏi mặt nýớc kêu thảng thốt: "Mộ bị phá ! Mộ bị phá rồi". Một ngọn lửa bỏng rát táp vào mặt ông Lý. Ông lao xuống sông hít một hõi dài và lặn xuống. Những hòn ðá xanh ðã bị vứt ngổn ngang. Ông Lý biết không phải nýớc mà có một ngýời nào ðó ðã phá ngôi mộ. Nhýng ai ðã làm việc ðó ? Câu hỏi ấy làm máu ông sôi lên. Không ai biết ngôi mộ này ngoài những ngýời trong gia ðình ông. Ông ngoi lên và ra lệnh: "Thả gầu xúc cát xuống". Họ bắt ðầu ðào. Sau gần nửa tiếng ðồng hồ ông mệt mỏi trèo lên thuyền. Ông lẩy bẩy býớc ðến cửa nhà thuyền ðỡ lấy quả bầu khô ðựng rýợu, ngửa cổ lên uống.

- Ðứa nào ?- Ông gầm lên- Ðứa... ýa... ýa... na...ào... ào?

Tiếng ông kéo dài nhý tiếng rú khản ðặc dội vào ðôi bờ, vọng lại rền rền trên mặt sông. Tất cả những ngýời trên thuyền cúi ðầu im lặng. Trong góc nhà thuyền, Chinh ôm chiếc gối vào lòng kinh hoàng.

Ðến gần nửa ðêm chiếc thuyền mới quay trở lại bến Chùa. Ông Lý ngồi gục ðầu trên mui thuyền, trông ông già ði hàng chục tuổi. Hai anh con trai im lặng chèo thuyền.

Buổi sáng hôm sau mọi ngýời dậy rất sớm. ở ngoài mui thuyền ông Lý vẫn ngồi ðấy. Ông ðã ngồi nhý thế suốt ðêm qua. Bỗng cô con dâu chạy từ trong nhà thuyền ra.

- Bố! - Cô gấp gáp gọi ông và giúi vào tay ông một xếp giấy cũ nhàu.

- Cái gì thế này? ông hỏi và giõ những tờ giấy ra... Ông không biết chữ nhýng ông linh cảm thấy một ðiều không bình thýờng trong những tờ giấy.

- Cả ðâu !- Ông gọi. Sỏi ðang hút thuốc lào vội chạy ra. - Mày ðọc xem cái gì ðây.

Sỏi cầm lấy những tờ giấy và ðọc. Trýớc khi mẹ Sỏi mất, ông Lý vẫn gửi Sỏi ðến học ở một trýờng làng cùng con một ông bạn thuyền làm nghề chở ðò ngang.

- Thýa bố. Ðây là thý của một ðứa nào ðấy gửi cho con Chinh. Chúng nó nói chuyện yêu ðýõng. Nhýng con Chinh có biết chữ ðâu nhỉ.

- Con Chinh ðâu? Ra ðây.

Ông Lý gầm lên. Từ trong nhà thuyền, Chinh vừa khóc vừa chui ra. Cô ðã nghe thấy câu chuyện vừa rồi.

- Ðứa nào? Của ðứa nào? - Ông gầm lên và giúi nắm giấy vào mặt cô. Cô khóc nấc lên.

- Của... của anh ấy. Con xin bố. Con lạy bố!

Ông Lý giáng một cái tát vào mặt cô. Chinh ngã vật xuống sàn thuyền. Cô chống tay ngồi dậy khóc nức nở. Cô chắp tay lạy ông.

- Con xin bố. Con lạy bố. Con và anh ấy yêu nhau.

- Trời õi ! Ông Lý kêu lên - Thế là nó ðã lên bờ rồi. Nó ðã ðạp lên lời nguyền của ta. Nó giết chết cả gia ðình này rồi!

Ông túm lấy mái tóc dài của cô, giúi ðầu cô xuống sàn thuyền và vung rìu chặt mái tóc. Ông nắm phần tóc bị ðứt ném xuống sông. Một ngọn gió ở ðâu ào ðến. Gió cuốn mái tóc lên không. Mái tóc bay rối bời, quằn quại.

- Ðánh tuốt xýõng nó ra - Ông nói và rút chiếc cần câu trên mái liếp của nhà thuyền quất vào cô vun vút. Chinh vòng tay ôm lấy bụng. Ngýời cô giật lên từng cõn. Một lúc sau ông dừng lại, túm lấy áo cô giật mạnh. Chiếc áo rách tan chỉ còn lại hai ðoạn tay áo.

- Tao sẽ lột hết quần áo và vứt mày lên bờ...

Ông nói ðến ðó bỗng dừng lại, mắt mở tròn. Những ngýời trong gia ðình cô cũng chững ngýời lại nhìn cô. Trýớc mắt họ cô ðang ngồi khóc không thành tiếng, mái tóc dứt nham nhở dính bết vào lýng cô ðầy máu. Ðôi vú cô hõi sệ xuống, núm vú thâm lại, chiếc bụng chửa ðã nǎm tháng của cô bây giờ bỗng to hẳn lên, hổn hển thở.

- Nó có chửa. Nó có chửa, bố õi!

Sỏi thảng thốt kêu lên. Ðôi mắt ông Lý ðờ ðẫn. Chân tay ông run lên nhý bị bệnh thần kinh.

- Thảo nào... - Cô con dâu chặc lýỡi - Ðúng là con của ma của quỷ nên nhìn ðẹp ðến lạnh cả ngýời.

Ðúng lúc ðó Thao bám mạn thuyền nhảy lên. Anh chạy lại ôm lấy Chinh.

[Oshin]

- Anh õi !- Cô nấc lên.

- Các ngýời không ðýợc làm thế. Các ngýời thật dã man. Thao rít lên, lòng anh ðầy ðau ðớn và uất hận. ở sân nhà, anh ðã nghe thấy tiếng kêu gào, khóc lóc của Chinh. Anh chạy xuống bến và nhận thấy ông Lý ðang ðánh Chinh trên thuyền. Anh không kịp cởi quần áo dài, cứ thế lao xuống sông bõi ðến nõi con thuyền ðậu.

- Mày, chính là mày - Ông Lý býớc lại trýớc Thao - Mày ðã hại ðời nó. Tao sẽ giết mày. Tao phải giết mày.

- Chính ông ðã giết chết cuộc ðời cô ta. Ông ðã chôn vùi bà mẹ dýới ðáy sông lạnh lẽo tối tǎm, ông ðã chôn vùi cuộc ðời con cái ông trên chiếc thuyền này.

- Trời! Ngôi mộ... ngôi mộ. ở ðâu? Mày, mày... ngôi mộ.

- Ðúng. Chính tôi ðã ðýa ngôi mộ bà mẹ lên bờ. Con gái của ông ðã nhờ tôi. Cô ta ðã làm ðúng lýõng tâm và lòng hiếu thảo của một ngýời con. Chính ông và gia ðình này phải cảm õn cô ấy. Bây giờ ông chỉ biết quyền lực của ông. Chỉ vài nǎm nữa ông chết ði. Nhýng ông ðã và ðang ðày ải những ngýời khác sống một cuộc ðời tối tǎm vô nghĩa. Bây giờ ông phải cho cô ấy lên bờ.

Anh cúi xuống nhìn xót xa tấm lýng cô, lýng Chinh bầm tím và ứa máu. Rồi anh ngẩng nhìn mọi ngýời nói:

- áo ðâu ? Ðýa áo cho cô ấy mặc.

Cát lặng lẽ ði vào nhà thuyền và mang ra một chiếc áo ðýa cho anh. Anh mặc áo cho cô và ðỡ cô vào nhà thuyền. Một lúc sau anh býớc ra nhìn ông Lý và nói:

- Ông phải cho cô ấy lên bờ và chính cả ông nữa. Tôi yêu cô ấy và tôi sẽ cýới cô ấy làm vợ.

- Mày là một con quỷ. Mày ðã phá hại gia ðình tao. Mày phải mang trả lại cho tao ngôi mộ.

- Nếu ông chấp nhận cho cô ấy lên bờ thì tôi sẽ chỉ cho ông biết ngôi mộ ấy ở ðâu. Nhýng ông cũng không ðýợc ðýa ngôi mộ ấy trở lại dòng sông.

Bây giờ tôi về lấy thuốc cho cô ấy.

*
* *

Khi Thao ði mua ðýợc thuốc cho Chinh trở về thì chiếc thuyền không còn trên bến Chùa nữa. Ông Lý ðã cho con thuyền nhổ neo ngay sau khi anh rời chiếc thuyền. Anh không biết con thuyền ði về hýớng nào. Anh quyết ðịnh chạy theo hýớng dòng sông chảy. Ông Lý biết trýớc chuyện ðó. Ông cǎng buồm cho thuyền chạy ngýợc dòng. Ông ngồi giữ bánh lái. Còn Sỏi và Cát phải lên bờ ðể kéo phụ cho chiếc thuyền ði nhanh hõn. Mây ðen bỗng cuồn cuộn ðổ về. Mýa mùa hạ ập xuống nhý trút nýớc. Dòng sông rộng nên gió càng thổi mạnh. Thao vừa ði vừa thở trong mýa. Ðất trời mù mịt. Trên dòng sông lác ðác có những con thuyền cập vào hai bờ tránh bão. Cứ thấy bóng một con thuyền Thao lại cất tiếng gọi. Nhýng chỉ thấy gió bão trả lời anh. Anh rét run lên rồi ở trong ngực nhý có một ngọn lửa. Ngọn lửa ðốt nóng rát lồng ngực. Ngọn lửa chui qua cổ anh lên mũi, lên mồm. Thao phải quay về nhà. Anh không ðủ sức ði tiếp. Vừa về ðến nhà thì cõn sốt lên ðến lúc cao nhất. Anh cố gắng thay quần áo và nằm vật ra giýờng. Bà mẹ hốt hoảng ðắp chǎn cho anh và ði rang cám ðánh gió cho anh. Ðến tối anh mê sảng, ngýời nóng ran. Mọi ngýời vội vã ðýa anh ði bệnh viện. Mỗi khi tỉnh lại anh lại hỏi:

- Thuyền về chýa?

Không ai hiểu câu anh hỏi. Mọi ngýời nhìn anh lo lắng. Còn anh cứ mỗi khi nhắm mắt thiếp ði lại thấy chiếc thuyền, thấy dòng sông và Chinh ðang bõi ðến bên anh. Bỗng Chinh dừng bõi, ôm chặt lấy anh kêu lên khe khẽ. Gýõng mặt cô vừa ðau ðớn vừa hạnh phúc. Cô mỉm cýời và trán ðầm mồ hôi. Rồi anh nghe tiếng trẻ khóc. Tiếng khóc âm vang náo nức cả dòng sông. Anh bế ðứa bé nâng lên khỏi mặt nýớc. Nhýng rồi ðôi tay anh nhẹ bẫng. Anh giật mình, ðôi mắt dài dại mở ra nhìn mọi ngýời, môi anh thì thào:

- Thuyền ðã về chýa?

Khi cõn sốt chýa kịp khỏi hẳn, anh ðã quyết ðịnh ði tìm Chinh. Anh nói với bà mẹ rằng có lẽ hai tuần tới anh không về nhà. Anh phải ðọc một số sách tý liệu cho nǎm học mới. Anh lấy xe ðạp và bắt ðầu cuộc hành trình dọc sông Ðáy nhýng suốt một tuần ðầu anh không có ðýợc một tin gì về Chinh. Anh la cà ở những nõi thuyền tụ tập ðông ðúc. Anh kể cho những ngýời làm nghề sông nýớc về gia ðình cô. Có ngýời nói họ nhìn thấy chiếc thuyền ðó qua nõi họ ðã ở mấy hôm trýớc. ở trên mui thuyền có một cô gái hai tay bị trói vào cọc. Có ngýời lại kể rằng họ thấy một thuyền câu nhỏ cứ quay tròn trôi theo làn nýớc, trong thuyền có một ðứa bé mới ðẻ. Một ðôi vợ chồng già không có con ðã ðón ðứa bé ấy về nuôi. Rồi lại có ngýời nói rằng họ nghe ðồn có một ngýời ðàn bà chết trôi, trên bụng có một ðứa bé mắt tròn nhý mắt cá. Ðứa bé ấy nhìn vào bờ cứ cýời ba tiếng lại khóc ba tiếng... Thao cứ ði mãi theo những lời ðồn ðại nhý chuyện cổ tích của những ngýời dân chài cho ðến khi ra ðến biển. Biển tít tắp không bờ không bến và rền rĩ tiếng sóng.

Cho ðến một buổi sáng Thao dậy sớm. Suốt cả bãi sông làng anh rực vàng hoa cải. Những bông hoa cải nhỏ nhắn, mềm mại, ấp áp ðung ðýa trong gió. Thao bỗng thấy trái tim rung lên ðập hối hả. Anh chạy ùa xuống bến. Bỗng anh quỳ xuống bên luống cải. Trýớc mắt anh, trên mặt phù sa rụng lấm tấm những cánh hoa mỏng và từ ðó kéo dài xuống bến sông là những dấu chân mỏng và nhỏ nhắn.

Làng Chùa, tháng 5 nǎm 1989

[Maika]

hihi, nghe cái tiêu ðề topic ..ðã "hoa cải" mà lại "bên sông" cứ nghĩ là chuyện gì hay bài thõ gì sến lắm ðây ;D Hóa ra câu chuyện hay quá, giống nhý một bộ phim Việt Nam ðã từng coi, nhýng mà chả nhớ kết cục thế nào. Oshin, kết cục là sao dzị, bàn chân nhỏ nhắn là của ai dzị..hihihi, của cô Chinh hay em bé dzị...chắc Chinh quá ;D vì em bé còn nhỏ chắc chýa ði ðýợc nhỉ..hehehe --> suy luận cũng logic chứ ? Ghét cái mặt tác giả câu chuyện, chả ghi rõ ràng nên ðố ai biết ðứa nào bàn chân nhỏ ;D