Nghị định thư kyoto

[danmoitruong]

Nghị định thư Kyoto không đủ ngăn trái đất ấm lên


Các nhà khoa học tại một hội nghị quốc tế về biến đổi khí hậu cho biết, một báo cáo mới đây đã chứng tỏ Nghị định thư Kyoto về giảm thải khí nhà kính không đủ sức làm chậm lại quá trình ấm lên thảm họa của trái đất.


Một con gấu Bắc cực đang chờ nước đóng băng.

Bản báo cáo của Ủy ban Đánh giá Khí hậu Bắc cực được công bố, hôm thứ ba vừa qua tại Reykjavik, Iceland. Theo đó, Bắc cực đang ấm lên nhanh gấp đôi so với các vùng khác của thế giới trong vài thập kỷ qua.

Quá trình hâm nóng Bắc cực đang đe dọa sự sống còn của gấu trắng, dự kiến sẽ tiếp tục tăng nhanh hơn trong thập kỷ này, và có thể dẫn đến ngập lụt trong những vùng rộng lớn như Florida và Bangladesh. Băng tan cũng đe dọa đến sự sống sót của những thổ dân sống trên vùng cực và số lớn các loài khác.

Các nhóm người thiểu số ở Canada và những vùng cận cực đã nhân cơ hội này để thúc giục các chính phủ nhanh chóng hành động nhằm đương đầu với những kịch bản tồi tệ nhất.

"Chúng ta cần hạ thấp mức phát thải khí nhà kính, bởi vì giờ đây cả thế giới đều hiểu lý do vì sao khí hậu biến đổi nhanh chóng đến vậy và ấm lên ở vùng cực", Sheila Watt Cloutier, chủ tịch Hội nghị đơn vị vùng cực, nói.

"Các nhà khoa học đã nhấn mạnh hơn 10 năm qua rằng để ổn định khí hậu cần cắt giảm hơn 50% lượng khí nhà kính thải ra. Nhưng Kyoto chỉ đạt được chưa đầy 5%", Gordon McBean, từng làm việc cho cơ quan môi trường Canada và nay là giáo sư Đại học Tây Ontario, lên tiếng.

McBean cho biết, Kyoto là bước đi nhỏ đầu tiên trong định hướng đúng. Nhưng ông cho rằng cộng đồng quốc tế giờ đây cần nghĩ xem bằng cách nào họ có thể tiếp tục giảm thải khí nhà kính sau khi đạt được mục tiêu đầu tiên.

Thuận An (theo Xinhuanet, AFP

[Robot]

www.vnn.vn/khoahoc/quocte/2004/11/348301

16/2/2005: Nghị định thư Kyoto có hiệu lực

Nga đã chính thức trao bản phê chuẩn Nghị định thư Kyoto cho đại diện Liên hợp quốc. Hành động này của Nga đã làm cho Nghị định thư Kyoto có hiệu lực

Nghị định thư Kyôtô được 159 quốc gia ký năm 1997 tại Kyôtô (Nhật Bản) với mục tiêu giảm lượng khí thải điôxít cácbon (CO2) và các chất khí gây hiệu ứng nhà kính, làm khí hậu Trái Đất nóng lên và được Nga ký ngày 11/3/1999.

Nghị định thư quy định, trong giai đoạn đầu có hiệu lực, từ năm 2008 đến năm 2012, Nga cũng như các nước công nghiệp phát triển phải cắt giảm lượng khí thải CO2 xuống mức 5,2% như năm 1990 bằng việc giảm sử dụng than, dầu và khí thiên nhiên, chuyển sang sử dụng năng lượng sạch như năng lượng mặt trời và sức gió.

Thời kỳ sau năm 2012, mọi trách nhiệm giữa các nước sẽ được quy định trong quá trình đàm phán được bắt đầu vào năm 2005. Tuy nhiên, để có hiệu lực, Nghị định thư Kyôtô cần phải được tối thiểu 55 nước chịu trách nhiệm về 55% lượng khí thải toàn cầu, chủ yếu là các nước công nghiệp phát triển, phê chuẩn nhưng cho đến thời điểm ngày 30/9/2004 khi chính phủ Nga thông qua dự luật ''Phê chuẩn Nghị định thư Kyôtô trong khuôn khổ Công ước khung của Liên Hợp Quốc về thay đổi khí hậu", các nước đã phê chuẩn Nghị định thư Kyôtô mới chỉ chịu trách nhiệm 44,2% lượng khí thải toàn cầu.

Vào hôm 18/11, đại sứ Nga tại Liên hiệp quốc Andrei Denisov đã chính thức trao bản phê chuẩn Nghị định thư Kyotô của Nga cho tổng thư ký Liên hiệp quốc Kofi Annan tại một cuộc họp đặc biệt của 15 thành viên Hội đồng bảo an Liên hợp quốc (LHQ) tại Nairobi, Kenya. Trước đó, vào ngày 5/11, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ký luật liên bang "Về phê chuẩn Nghị định thư Kyôtô bổ sung cho Công ước khung của Liên hợp quốc về sự biến đổi khí hậu trái đất". Việc Nga phê chuẩn văn kiện này có ý nghĩa quan trọng vì nó làm cho Nghị định thư Kyôtô có hiệu lực. Trước đó, dù đã có 124 nước phê chuẩn, nhưng tổng lượng khí thải của các nước này mới chỉ chiếm 44,2% lượng khí thải của toàn thế giới, trong khi để văn kiện có hiệu lực, lượng khí thải của các nước phê chuẩn phải chiếm ít nhất 55% lượng khí thải của thế giới.

Ông Kofi Annan, tổng thư ký LHQ nhận định, điều này đã chấm dứt một thời kỳ tranh cãi dài. Hiện chỉ bốn nước công nghiệp không phê chuẩn Nghị định thư này là Mỹ, Ôxtrâylia, Liechtenstein và Monaco, trong đó hai nước Mỹ và Ôxtrâylia chiếm hơn 1/3 tổng lượng khí nhà kính ở nước nước phát triển.
Năm 2001, sau khi Mỹ, quốc gia chiếm 1/4 lượng khí thải cácbon trên thế giới, từ chối tham gia, số phận của nghị định thư Kyôtô phụ thuộc gần như hoàn toàn vào quyết định của Nga, nước chiếm 17% lượng khí thải toàn cầu.

Mỹ đã ký hiệp định khung năm 1997. Tuy nhiên, ngay sau khi đắc cử tổng thống Mỹ năm 2001, ông Bush thông báo Mỹ sẽ không phê chuẩn hiệp định thư do chi phí từ những cam kết nghị định thư quá cao đối với nước này vốn phụ thuộc vào dầu, khí gas và than đá những chất thường thải ra CO2 gây hiệu ứng nhà kính làm nóng lên toàn cầu.

Bush cho rằng Nghị định thư Kyotô là không công bằng do chỉ những nước phát triển (trừ những nước đang phát triển nhanh như Ấn Độ và Trung Quốc là những nước gây mức độ ô nhiễm cao) phải giảm lượng khí thải. Những nước đang phát triển được hỗ trợ tài chính để giảm ô nhiễm và giải quyết những hậu quả của thay đổi khí hậu. Ngoài ra, Mỹ không đồng ý với nhận định của Nghị định thư Kyotô coi nước này là nước gây ô nhiễm lớn nhất.
Trong khi đó, các nước đang phát triển như Brazil, Trung Quốc, Ấn Độ và Indonesia cũng ủng hộ Nghị định thư Kyoto song không đặt ra mục tiêu giảm lượng khí thải.

Theo bà Joke Waller Hunter (Tổng Thư ký Ban thư ký Công ước khung của Liên hợp quốc về Biến đổi khí hậu-UNFCCC), trong tương lai vấn đề thay đổi khí hậu sẽ là vấn đề hàng đầu trong chương trình nghị sự toàn cầu. Bà kêu gọi Mỹ và các nước có lượng khí thải lớn song không ủng hộ nghị định thư Kyotô tham gia cuộc chiến toàn thế giới chống lại việc nóng lên toàn cầu.
Theo nghiên cứu mới nhất, khí CO2 và các khí thải khác do con người thải ra sẽ làm nhiệt độ trung bình toàn cầu tăng 1,4 đến 5,8 độ C vào cuối thế kỷ này, bà Waller-Hunter cảnh báo. Nhiệt độ toàn cầu gia tăng sẽ ảnh hưởng đến các yếu tố khác của thời tiết, sự thay đổi mùa, tài nguyên nước, hệ sinh thái…Trong khi đó, dự tính ở các nước đang phát triển không cam kết giảm lượng khí thải sẽ bị đối mặt với tình trạng ô nhiễm gia tăng.

Minh Thương (tổng hợp theo AP, AFP, Reuters và các báo nước ngoài)

[Robot]

VN sẽ thu được 250 triệu USD khi tham gia "mua bán khí thải"

TTO – Báo cáo tổng kết nghiên cứu chiến lược quốc gia của VN về cơ chế phát triển sạch (CDM) của Bộ Tài nguyên – môi trường cho biết khi tham gia vào CDM, VN sẽ thu được khoản tiền lên tới 250 triệu USD trong giai đoạn thực thi cam kết (2008-2012) thông qua việc bán chứng nhận giảm phát thải (CER).

Ông Nguyễn Công Thành, thứ trưởng Bộ Tài nguyên – môi trường, cho hay không chỉ tạo thêm doanh thu qua việc bán CER, VN cũng sẽ được lợi khi được chuyển giao các công nghệ thân thiện với môi trường và được hỗ trợ trong các dự án cải thiện môi trường.

CER được tính là phần khí nhà kính thải vào môi trường. Do đó, những người mua CER là chính phủ các nước và các công ty có cam kết giảm phát thải khí nhà kính.

Theo thống kê, trong năm 2004, tỉ lệ CER được buôn bán ở các nước châu Á chiếm 51% so với 21 % của năm 2002, 2003.

KHIẾT HƯNG

[Oshin]

Thị trường giấy phép phát thải châu Âu bắt đầu

Hầu hết các nhà máy điện đều được bao quanh bởi những bãi than hoặc đường ống chứa gas. Nhưng quanh nhà máy cung cấp điện cho thành phố Enköping của Thụy Điển, nằm cách Thủ đô Stockholm khoảng 70km về phía tây, là khu trồng liễu nằm xa ngút tầm mắt. Enköping có lẽ là thành phố duy nhất ở châu Âu sử dụng điện từ nhiên liệu sinh học.


Liệu kế hoạch buôn bán khí thải của EU có mang lại điều gì tốt lành cho khí hậu toàn cầu?

Theo Eddie Johansson, giám đốc nhà máy, liễu cũng kinh tế như than và gas, bởi vì Thụy Điển đánh thuế carbon phát thải từ hầu hết các nhà máy điện. Theo luật định của Chính phủ, ông không phải đóng thuế, bởi vì ống khói nhà máy cứ thải ra một tấn carbon dioxit thì liễu của nhà máy cũng hút lại một tấn. Ông nói, hàng trăm nhà-máy-liễu như thế có thể vận hành khắp châu Âu nếu như các công ty điện cũng áp dụng sáng kiến cắt giảm phát thải carbon tương tự.

Ngày 1/1, Liên minh châu Âu (EU) giới thiệu một hệ thống có khả năng biến điều này thành hiện thực. Thay vì áp đặt thuế carbon, EU phát động kế hoạch buôn bán carbon đầu tiên trên thế giới. Mục đích của kế hoạch này là giảm bớt phát thải khí nhà kính công nghiệp, từ đấy hạn chế quá trình ấm hóa toàn cầu, đồng thời vẫn bảo đảm được tính cạnh tranh của các công ty châu Âu.

Theo kế hoạch này, các công ty được phát các loại giấy cho phép họ mỗi năm phát thải một lượng CO2 nhất định vào khí quyển. Những công ty nào không có đủ giấy phép để đảm bảo mức phát thải sẽ phải mua lại của công ty khác.

Mặc dù hệ thống này ban đầu chỉ được thiết kế cho các cơ sở công nghiệp châu Âu, tập đoàn DuPont của Mỹ vẫn tỏ ý tin tưởng rằng hệ thống buôn bán của EU có thể trở thành trung tâm trong thị trường buôn bán carbon toàn cầu. Các nước bên ngoài EU như Na Uy vừa khẳng định rất muốn tham gia và phân bố phát thải cho những công ty trong nước, sao cho sau này có thể buôn bán trong thị trường EU.

[Oshin]

Cho đến nay, kế hoạch vẫn kiểm soát phát thải tới năm 2007, nhưng EU hy vọng rằng nó sẽ mở đường cho Chính phủ các nước giảm bớt lượng phát thải nội địa từ năm 2008, theo yêu cầu của Nghị định thư Kyoto. Các giấy phép hiện nay chỉ kiểm soát một nửa lượng carbon mà EU thải ra. Hầu hết phần còn lại đều do xe cộ phát thải nên nằm ngoài bản kế hoạch.

Nhưng trong niềm lạc quan về buổi đầu "khởi sự" vẫn có không ít lo ngại. Ba nước EU là Italia, Ba Lan và CH Séc chưa buôn bán carbon được vì không thể đệ trình kế hoạch phân bố kịp thời hạn. Hy Lạp vẫn chưa đệ trình bất cứ kế hoạch phân bố nào.

Đáng lo ngại hơn, một số nhà phân tích sợ rằng Chính phủ các nước vì quá thận trọng nên sẽ phá vỡ thị trường này trước khi nó hoạt động-họ sẽ quá rộng rãi với các giấy phép. Nếu mỗi công ty đều được cấp phép một cách "hào phóng", sẽ không ai còn động lực cắt giảm lượng khí nhà kính mà họ thải vào khí quyển nữa.

Theo Michael Grubb thuộc ĐH Cambridge (Anh), một chuyên gia kinh tế học biến đổi khí hậu, đây chính là điều đã xảy ra, và giấy phép sẽ hầu như không có giá trị gì cả. Ông nói: "Chắc chắn sẽ có rất ít người mua, còn giá cả sẽ sụt xuống dưới giá sàn. Và với mức giá thấp, sự khích lệ đối với công tác làm sạch môi trường sẽ không còn nữa. Vấn đề là chúng ta không có những điều luật nghiêm khắc để kiểm soát việc phân bố, đồng nghĩa với việc các Chính phủ đều lùi lại để không đặt các công ty của mình vào tình thế bất lợi phải bỏ thêm tiền mua giấy phép".

Mặc dù làm rùm beng lên về việc đối phó với biến đổi khí hậu, nước Anh đã trở thành một trong những kẻ vi phạm nghiêm trọng nhất. Khi Bộ trưởng Môi trường Anh Margaret Beckett công bố phác thảo phân bố cho ngành công nghiệp Anh vào tháng 5/2004, nước này đã kịp đưa thêm 736 triệu tấn CO2 vào khí quyển trong vòng 3 năm qua.

Tuy vậy, nhiều nhà phân tích vẫn tin rằng buôn bán carbon có thể góp phần cứu với Nghị định thư Kyoto, bởi vì nó sẽ tạo ra được động lực tài chính đầu tiên cho ngành công nghiệp cắt giảm phát thải. Họ lấy dẫn chứng từ sự thành công của thị trường tương tự ở Mỹ vài năm trước đối với sunphua dioxit, nguyên nhân gây mưa axit. Bằng cách hạn chế phân bố giấy phép phát thải khí này, đồng thời cho phép buôn bán giấy phép, Chính phủ Mỹ đã thành công trong việc cắt giảm phát thải trên toàn quốc, với cái giá được cho là tối thiểu đối với công nghiệp.

Joseph Kruger, dưới thời chính quyền ông Clinton đã từng tham gia vào nhóm đàm phán về Nghị định thư Kyoto, tỏ ý lạc quan về buôn bán carbon. Ngay cả khi giá carbon ban đầu trên thị trường EU thấp, việc tạo ra thị trường carbon đầu tiên trên thế giới "là một thành tựu ấn tượng", ông nói. Ông dự báo rằng, một khi các mục tiêu quốc gia của Kyoto có hiệu lực, Chính phủ các nước sẽ áp đặt những mục tiêu khó khăn hơn cho công nghiệp, giá carbon sẽ tăng, và sẽ khuyến khích được ngành công nghiệp giữ sạch môi trường.

Nhưng nếu Chính phủ các nước thực sự muốn sử dụng buôn bán công nghiệp để đạt mục tiêu Kyoto của mình, các ngành công nghiệp trong kế hoạch sẽ phải mở rộng ra. Giấy phép phát thải cho các loại khí nhà kính khác, chẳng hạn như methane, cũng sẽ được phát hành và buôn bán. Và trong tương lai, Chính phủ các nước có thể sẽ phải tham gia đấu giá phân bố giấy phép phát thải chứ không chỉ đơn giản là phát ra như hiện nay.

Một trong những vấn đề rắc rối sẽ là mối quan hệ giữa thị trường carbon thương mại và các hệ thống buôn bán đề cập đến trong Nghị định thư Kyoto. Về bản chất có hai thị trường khác nhau: dành cho các công ty, có trách nhiệm phải đạt được mục tiêu do Chính phủ đề ra; và dành cho bản thân Chính phủ các nước, có trách nhiệm đặt ra những mục tiêu được quốc tế đồng thuận về phát thải quốc gia.

Điều này có nghĩa là sẽ không có hai mức giá khác nhau đối với carbon. Các nhà phân tích thừa nhận điều này khó, nhưng nếu Chính phủ các nước có thể mua hoặc bán quyền phát thải CO2, tình trạng hỗn loạn chắc chắn sẽ xảy ra.

Vậy liệu hệ thống này có làm hình thành các đồn điền trồng cây trên khắp các trung tâm công nghiệp của châu Âu, từ đấy giảm bớt phát thải hay không? Có vẻ như chính thị trường sẽ trả lời vấn đề này.

Khánh Hà (Tổng hợp)