Bảo vệ rùa

[Robot]

Bảo vệ rùa bằng cá mập giả




Trên thế giới, rùa được liệt vào danh sách cấm săn bắt từ lâu. Nhưng chúng vẫn tử vong do mắc vào lưới đánh cá. Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc (UNEP) mới đây đề xuất các ngư dân làm những con cá mập giả bằng sợi thủy tinh, khiến rùa sợ mà phải tránh xa khỏi lưới.

Kế hoạch trên nằm trong một chương trình bảo vệ các loài di cư. Rùa thuộc số 10.000 loài, từ bướm tới cá voi, thường xuyên di trú để tìm bãi đẻ hoặc nơi kiếm ăn mới. Các hoạt động của con người vô tình hay hữu ý đang triệt hạ chúng với số lượng lớn. Chẳng hạn trong kiểu câu cá dây dài, hàng trăm hoặc hàng nghìn lưỡi câu được gắn vào một sợi dây câu dài đến vài km để bắt cá ngừ hoặc cá mũi kiếm. Rùa thường tình cờ dạt vào đó và chết.

Trong cuốn sách hướng dẫn bảo vệ sinh vật biển ra đời nhân kỷ niệm 25 năm ngày Hiệp định về các loài di cư của Liên Hợp Quốc được ký kết tại Bonn (23/6/1979), UNEP đã khuyến cáo ngư dân sử dụng những chiếc lưỡi câu hình chữ G, thay vì hình chữ J như hiện nay, khiến rùa khó nuốt hơn. Các lưỡi câu cũng nên được thả ở độ sâu ít nhất 40 mét.

Một số biện pháp bảo vệ khác đang được nghiên cứu bao gồm việc đặt những con cá mập làm từ sợi thủy tinh ở gần dây câu, khiến rùa phải sợ mà bơi đi xa, hoặc sử dụng các tín hiệu âm thanh, hay thuốc nhuộm màu xanh để mồi câu bớt hấp dẫn chúng.

“Người ta có xu hướng đánh giá thấp tính dễ bị tổn thương của các loài di cư. Nếu xu hướng này tiếp tục, ngày càng nhiều loài trong số chúng sẽ bị đẩy đến bờ tuyệt chủng”, Tổng thư ký Liên hợp quốc Kofi Annan phát biểu.

Theo số liệu của UNEP, rùa da và rùa caretta có thể biến mất khỏi Thái Bình Dương trong 20 năm tới nếu con người không sớm thay đổi hành vi của mình.

B.H. (theo Reuters)

[Robot]

Chính phủ lơ là bảo tồn: Rùa lâm nguy

Rùa carretta Địa Trung Hải hiện đang có số lượng lớn nhất trong các họ nhà rùa trên toàn thế giới. Nhưng nếu chính phủ Hy Lạp không kịp thời hành động nhằm chấm dứt hoạt động du lịch tự phát gây tổn hại đến các bãi biển mà rùa chọn làm tổ, chắc chắn tương lai của rùa carretta sẽ xấu đi rất nhiều.

Ngừng bảo tồn vì... thiếu tiền



Một "bà mẹ" rùa đang đẻ trứng.

Quý Quốc tế Vì Thiên nhiên (WWF) vừa lên tiếng chỉ trích Hy Lạp, địa bàn làm tổ quan trọng nhất của loài rùa carretta, vì đã không chấp hành Chỉ thị về Môi trường sống của Liên minh châu Âu EU. Chỉ thị này yêu cầu chính phủ Hy Lạp phải triển khai các biện pháp hữu hiệu nhằm bảo vệ loài rùa carretta đang được xếp hạng "Bị đe dọa" trong Sách Đỏ của IUCN.

Nơi có nhiều tổ rùa carretta nhất khu vực Địa Trung Hải là Công viên Biển Quốc gia Zakynthos nằm trên đảo Zakynthos, với khoảng 800-1.100 tổ. Theo WWF cho biết: Cơ quan quản lý của công viên đã ngừng tất cả mọi chiến dịch bảo tồn trên đảo do thiếu tiền và thiếu sự hỗ trợ từ phía chính phủ. Kết quả là những bãi biển một thời dành riêng cho loài rùa nay bị bỏ mặc không được bảo vệ, trở thành nơi phơi nắng tự do cho du khách.

Demetres Karavellas, người điều hành chương trình WWF tại Hy Lạp, cho biết: "Thiếu sự hỗ trợ về mặt tài chính lẫn chính trị từ Bộ Môi trường Hy Lạp đã dẫn đến tình trạng những bãi biển dành cho rùa đẻ trứng nay không còn được tuần tra, bảo vệ nữa. Chúng tôi kêu gọi chính phủ Hy Lạp hãy tôn trọng cam kết của mình với quốc tế và bắt tay ngay vào hành động để bảo vệ môi trường sống quan trọng này."

Du lịch làm hại rùa biển



Với điều kiện thiên nhiên tuyệt vời, đảo Zakynthos cũng là một địa điểm được khách du lịch ưa chuộng. Chính điều này đã làm ảnh hưởng đến đời sống loài rùa carretta.

Rùa carretta cái bắt đầu vào bờ để làm tổ cuối tháng Năm và kết thúc quá trình đẻ trứng vào cuối tháng Bảy. WWF nhấn mạnh rằng đỉnh điểm mùa du lịch lại trùng với thời điểm trứng nở trong tháng Tám. Theo tổ chức này, không có biện pháp nào được áp dụng để ngăn chặn việc xây dựng trái phép, đồng thời dòng du khách cứ lũ lượt đổ về các bãi biển làm tổ của rùa sẽ huỷ hoại hết các khu vực làm tổ.

TS Susan Lieberman, giám đốc Chương trình Động vật Toàn cầu của WWF, nói: "Mặc dù rùa biển đóng một vai trò rất quan trọng trong việc cải thiện điều kiện kinh tế của các cộng đồng ven biển thông qua du lịch có tổ chức song kiểu du lịch tự phát này cần phải được chấm dứt. Không thể chấp nhận được cảnh các bãi biển một thời được dành riêng cho rùa nay lại là nơi của những kẻ tắm nắng, bơi lội, và cả bán kem dạo."

Rùa biển là loài rất nhạy cảm trước những can thiệp của con người, đồng thời lại đóng vai trò quan trọng trong các hệ sinh thái biển. Theo WWF, rùa carretta cái luôn quay trở lại bãi biển mà lần trước nó đã từng làm tổ, vì thế cần phải bảo vệ môi trường làm tổ tự nhiên của chúng. Chẳng hạn, ánh sáng sẽ làm sao nhãng quá trình đẻ trứng của rùa cái, đồng thời làm cho rùa con mới nở mất định hướng khi đang trên đường trở về với biển. Hơn nữa, du khách còn có thể dẫm lên tổ khiến cho trứng bị vỡ. Những tác động này khiến cho nguy cơ tự nhiên của rùa con trở nên trầm trọng hơn, bởi vì theo ước tính, trong số 1.000 rùa con nở ra, chỉ có một con đạt đến độ tuổi trưởng thành.

Hồi tháng 1/2002, Tòa án châu Âu tuyên bố rằng Hy Lạp đã không hoàn thành công tác bảo vệ loài rùa carretta ở Zakynthos và vi phạm luật của EU. Với tình hình hiện nay, chắc chắn không lâu nữa Hy Lạp sẽ phải đối mặt với một quyết định bất lợi khác từ phía Liên minh châu Âu!

Rùa carretta là loài sống di cư và đặc biệt dễ bị vướng vào lưới và dây câu của ngư dân trên khắp thế giới. Mặc dù thiết bị loại trừ rùa gắn vào lưới bắt tôm tại một số nước đã làm giảm bớt nguy cơ tử vong của rùa, nhưng không phải nơi nào cũng quy định bắt buộc sử dụng loại thiết bị này. Rùa carretta là loài phổ biến nhất ở Địa Trung Hải, làm tổ tại các bãi biển từ Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ đến Israel, Tunisia và Lybia. Rất nhiều bãi biển làm tổ của chúng đang bị nạn du lịch tự phát đe doạ nghiêm trọng.

Khánh Hà (Theo WWF)

[Oshin]

Ýu tiên bảo vệ ngôi nhà và ổ trứng

(VietNamNet) - Trýớc nguy cõ quần thể rùa biển Việt Nam và các nýớc Ðông Nam Á phải ðối mặt với nhiều mối ðe dọa nghiêm trọng, cần tập trung bảo vệ nõi sinh sống và ổ trứng của chúng.

Hôm qua (16/7), Bộ Thủy sản cùng phối hợp với IUCN - Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế, ðã tổng kết Dự án Quản lý, bảo tồn rùa biển và giới thiệu Kế hoạch hành ðộng Bảo tồn Rùa biển Việt Nam ðến 2010.


Rùa Việt Nam ðang có nguy cõ tuyệt chủng.
Tại Việt Nam, hiện tất cả các loài rùa biển ðều bị ðýa vào Sách Ðỏ. Số lýợng loài rùa quản ðồng (Caretta caretta) còn rất nhỏ. Rùa da (Dermochelys coriacea) chỉ còn khoảng mýời con ðẻ trứng so với 500 con trýớc ðây. Ðồi mồi dứa (Lepidochelys olivacea) chỉ còn 100 con tại một số khu vực Bái Tử Long, bán ðảo Sõn Trà (Ðà Nẵng) và tỉnh Quảng Bình.

Ðầu thế kỷ XX, loài ðồi mồi (Eretmochelys imbricata) còn tới 500 con ðẻ trứng mỗi nãm tại Việt Nam, nay ðã ðứng trýớc nguy cõ tuyệt chủng do khai thác quá phổ biến. Loài vích cũng chỉ còn khoảng mýời con ðẻ trứng hàng nãm tại một số ðảo ở vịnh Bắc Bộ, Nam Trung Bộ. Chỉ có Côn Ðảo là còn "nhiều" hõn, với khoảng 230 con ðẻ trứng/nãm.

Theo IUCN, ðánh bắt trực tiếp và thu lýợm trứng tại các bãi ðẻ là nguyên nhân chính dẫn tới sự suy giảm số lýợng của tất cả các loài rùa biển tại Việt Nam. Hiện rùa lên ðẻ tại các bãi cát chỉ còn rải rác. Ở những nõi không ðýợc bảo vệ, phần lớn trứng của chúng ðã bị thu lýợm. Tác ðộng trýớc mắt chýa rõ ràng, song, mô hình phát triển quần thể rùa biển cho thấy phải mất 30-50 nãm sau mới thấy rõ tác ðộng của việc khai thác trứng dẫn ðến sự suy giảm quần thể. Trên thực tế, chỉ có cách lựa chọn duy nhất có lợi là 100% rùa biển lên ðẻ, và trứng của chúng phải ðýợc bảo vệ.

Bên cạnh ðó, số lýợng rùa suy giảm còn do việc ðánh bắt không chủ ý trên quy mô rộng, với tỷ lệ lớn rùa biển chết do các ngý cụ, nhất là khi ðánh bắt bằng lýới giã, lýới rê, lýới vây và câu.

Bộ Thủy sản cảnh báo: Trong khi phần lớn ðồi mồi dứa, rùa da và rùa quản ðồng bị giết một cách trực tiếp hay gián tiếp làm thức ãn thì rất nhiều vích, ðồi mồi lại bị buôn bán một cách bất hợp pháp ðể chế tạo ðồ trang sức, mỹ nghệ và mẫu nhồi.

Rất khó có thể xác ðịnh chính xác số lýợng rùa biển bị giết chết mỗi nãm và tốc ðộ tiêu thụ của các loại sản phẩm bày bán trên thị trýờng. Tuy nhiên, theo kết quả khảo sát của Tổ chức TRAFFIC, có tới hõn 28.000 sản phẩm rùa biển ðýợc bày bán phổ biến tại các thành phố lớn của Việt Nam. Kèm theo ðó là các hoạt ðộng bất hợp pháp, nhý buôn bán lẻ các sản phẩm rùa biển có tổ chức, nhập khẩu mai rùa từ các nýớc tại chợ ðen - một lýợng lớn mai rùa bán cho khách du lịch trong và ngoài nýớc. Trong khi ðó, rõ ràng quần thể rùa biển tại Việt Nam và khu vực không thể duy trì với số lýợng khai thác lớn nhý vậy. Nếu không có những biện pháp kịp thời ngãn chặn, týõng lai rùa biển Việt Nam là rất ảm ðạm.


Bảo vệ ổ trứng và nõi rùa sinh sống là nhiệm vụ quan trọng của Việt Nam từ nay ðến nãm 2010.
Do ðó, mục tiêu chính của Kế hoạch Bảo tồn Rùa biển của Việt Nam ðến nãm 2010 là tập trung xác ðịnh các nguyên nhân ðe dọa tới quần thể và nõi sinh cý của chúng và lên kế hoạch bảo vệ, cứu hộ trứng rùa. Theo ðó, tãng cýờng số lýợng các loài rùa biển tới ðẻ trứng tại các vùng bờ biển của Việt Nam, ðảm bảo an toàn rùa mẹ và nâng cao tỷ lệ nở ấp trứng tại các bãi ðẻ ðã ðýợc xác ðịnh.

Quản lý tốt việc bảo vệ nõi ấp trứng có thể coi là công cụ hữu hiệu, ðặc biệt là khu vực chýa ðýợc di dời trứng, trứng bị ngýời dân ðịa phýõng nhặt, bị ðịch hại ãn thịt và ngập nýớc do ảnh hýởng của thủy triều.

Ngoài ra, các cõ quan nhà nýớc, các tổ chức quốc tế và phi chính phủ, nhất là Bộ Thủy sản, Bộ Khoa học - Công nghệ, Bộ Tài nguyên - Môi trýờng, Cục Bảo vệ Môi trýờng, các cõ quan nghiên cứu và các tổ chức quốc tế nhý IUCN, WWF, TRAFFIC, IMA, FFI, UNESCO... cần triển khai các nghiên cứu chi tiết hõn về sự phân bố bãi ðẻ của rùa ở Việt Nam.

Từ nay ðến 2010, một loạt dự án liên quan ðến bảo tồn và phát triển rùa biển tại Việt Nam sẽ ðýợc triển khai, nhý nghiên cứu bảo tồn rùa biển tại phía Bắc (Hạ Long, Cát Bà, Bái Tử Long, Cô Tô), tại quần ðảo Trýờng Sa (Khánh Hòa); thiết lập mô hình kết hợp du lịch với bảo tồn rùa biển tại bán ðảo Sõn Trà (Ðà Nẵng); xây dựng và quản lý cõ sở dữ liệu rùa biển tại Việt Nam; nghiên cứu cấu trúc di truyền nhằm xác ðịnh phýõng án bảo tồn và quản lý tối ýu quần thể rùa biển và nõi sinh sống của chúng (tập trung tại Côn Ðảo, Núi Chúa, Thổ Chu và Phú Quốc); duy trì chýõng trình nghiên cứu bảo tồn rùa biển tại Côn Ðảo, Núi Chúa và Phú Quốc; chýõng trình truyền thông, giáo dục nâng cao nhận thức về bảo tồn rùa; nâng cao nãng lực, hiệu quả công tác bảo tồn rùa biển và nõi sinh sống của chúng.

Thứ trýởng Bộ Thủy sản Nguyễn Việt Thắng cho biết hồi tháng 3/2004, Bộ Thủy sản ðã chính thức phê duyệt kế hoạch này. Tuy nhiên, ông Nguyễn Minh Thông - trýởng ðại diện IUCN tại Việt Nam cho rằng xây dựng và ban hành kế hoạch chỉ là býớc ðầu. Việc thực hiện hiệu quả Kế hoạch chính là biến những cam kết của Việt Nam thành hành ðộng thực tiễn; thực hiện các cam kết với khu vực và quốc tế về ða dạng sinh học, bảo tồn rùa biển.

Hà Yên