|
Post by Robot on Jul 3, 2004 11:23:46 GMT -5
Vì sao chuông nứt đánh không kêu? Cái chuông, khi đã bị nứt rồi, thì dù bạn có đánh hết sức bình sinh vẫn chỉ nghe thấy những âm thanh rè rè mà thôi. Đó là do chỗ bị nứt làm chuông mất đi sự đối xứng, độ đàn hồi và dao động riêng, chỗ đó không thể cùng ba mặt khác dao động đồng bộ, tạo ra âm thanh. Chuông hoạt động theo nguyên lý sau: khi bị ngoại lực đánh vào, dao động của nó sẽ hướng về hai phía đối nhau từng đôi một. Chẳng hạn, khi bạn gõ vào mặt phải, thì mặt phải và mặt trái sẽ đồng thời ép vào trong, còn mặt trước và mặt sau thì dãn ra phía ngoài. Tiếp đó, hai mặt trái phải lại dãn ra phía ngoài, đồng thời hai mặt trước sau lại ép vào phía trong. Chính do dao động của các mặt chuông không ngừng đan xen nhau, lúc dãn ra phía ngoài, lúc ép vào phía trong, mà chuông phát ra được âm thanh du dương rồi yếu dần đi. Nếu chuông được đúc dày mỏng không đều thì dao động của hai mặt đối xứng sẽ không hòa nhịp, âm thanh phát ra không những khó nghe mà thời gian ngân vang cũng ngắn. (Theo 10 vạn câu hỏi vì sao)
|
|
|
Post by Robot on Jul 3, 2004 11:25:02 GMT -5
Trong cái giếng không đáy Cho tới nay, chưa có ai đào giếng đến được tâm trái đất cả. Nhưng giả thử chúng ta làm được điều đó, và có thể khoan một cái lỗ xuyên qua tâm hành tinh. Điều gì sẽ xảy ra nếu bạn rơi vào cái giếng không đáy đó? Ở đây, trong mọi tình huống, ta giả thiết bỏ qua sức cản không khí. Này nhé, bạn đã ở trong chiếc giếng không đáy rồi đấy. Nhưng bạn sẽ dừng lại ở đâu? Ở tâm trái đất chăng? Không phải. Khi lao đến tâm quả đất, thân thể bạn sẽ có một vận tốc lớn ghê gớm (gần 8 km/s), đến nỗi chẳng làm sao có thể dừng ở đấy được. Bạn sẽ tiếp tục lao đi, rồi dần dần chậm lại cho đến khi ngang hàng với miệng giếng bên kia. Đến đấy, phải bấu lấy miệng giếng cho thật chắc, nếu không, bạn sẽ bị hút trở lại miệng giếng bên này. Tới bên này rồi, nếu không kịp bám thật chắc vào vật nào đó, thì bạn sẽ lại bay vào trong giếng và cứ đi đi về về như thế mãi. Cơ học dạy rằng, trong những điều kiện như vậy (xin nhắc lại là sức cản không khí không đáng kể ), bạn sẽ dao động đi và về mãi không dừng. Người ta tính được rằng thời gian cả đi và về mất 84 phút 24 giây, nghĩa là nếu tính tròn thì mất 1 giờ rưỡi. Đó là trong trường hợp cái giếng được đào dọc theo trục xuyên từ cực này tới cực kia trái đất. Nhưng chỉ cần cái giếng nằm lệch ở một vĩ độ nào khác - trên lục địa châu Âu, châu Á hoặc châu Phi - là ta phải để ý tới ảnh hưởng của sự quay trái đất. Ta biết rằng mỗi điểm trên xích đạo có vận tốc 465 m/s, còn mỗi điểm trên vĩ độ Paris thì có vận tốc 300 m/s. Vì càng xa trục quay (ở đây là trục nối hai cực trái đất) thì vận tốc quay càng tăng, nên một quả cầu ném xuống giếng sẽ không rơi theo phương thẳng đứng mà hơi đi lệch về phương đông. Do đó, nếu cái giếng không đáy được đào trên xích đạo, nó phải có đường kính rất lớn, hoặc phải rất cong để tránh cho vật khỏi va vào thành giếng (vì rằng vật rơi từ mặt đất sẽ đi lệch khá xa về phía đông so với tâm của nó). Vì không có sức cản không khí, nên khi rơi vào giếng, người ta sẽ bay được những quãng đường như nhau về hai phía của tâm quả đất. Chẳng hạn, giả sử lối vào cửa giếng nằm trên một cao nguyên Nam Mỹ, có độ cao 2 km, còn đầu kia của giếng nằm ngang mặt đại dương. Một người nào đó vô tình bị ngã vào giếng ở Nam Mỹ, thì khi tới miệng giếng bên kia, sẽ có vận tốc đủ lớn để anh ta lao ra khỏi miệng giếng và bay lên cao 2 km. Trong trường hợp này, chúng ta phải cẩn thận núp vào bên cạnh giếng, để tránh khỏi đâm vào nhà du lịch bay cực nhanh kia. Còn nếu như hai đầu giếng đều ở ngang mặt biển, thì khi người này xuất hiện ở đầu giếng bên kia, với vận tốc bay bằng không, chúng ta có thể dùng tay mà đón anh ta được. (Theo Vật lý vui)
|
|
|
Post by Robot on Jul 3, 2004 11:26:17 GMT -5
Tại sao tàu vũ trụ được phóng theo chiều quay của trái đất? Đa số các sân bay vũ trụ được đặt gần xích đạo để lợi dụng lực quay của trái đất.
Các vận động viên muốn nhảy xa phải lấy đà, muốn ném lao cũng lấy đà. Đó là sự lợi dụng lực quán tính. Lực quán tính đã giúp vận động viên hay cây lao, bay xa hơn. Khi phóng tên lửa thuận theo hướng quay của trái đất, chính là chúng ta đã mượn thêm lực quán tính này.
Ai cũng biết trái đất tự quay quanh mình nó theo chiều từ Tây sang Đông. Nhưng trái đất quay với tốc độ nhanh bao nhiêu, và tên lửa có thể mượn được bao nhiêu lực tự quay này?
Thực tế, không phải mọi điểm trên trái đất đều quay với tốc độ như nhau. Càng gần Bắc cực và Nam cực, tốc độ quay càng chậm. Càng gần xích đạo, tốc độ quay càng lớn (Hình tượng này giống như chiếc đĩa hát quay trên máy quay đĩa. Cùng một vòng quay, nhưng các điểm ở rìa đĩa hát đi được một đoạn đường dài hơn so với các điểm ở tâm đĩa). Trung tâm Bắc và Nam cực quay với tốc độ gần bằng không. Nhưng ở vùng xích đạo, tốc độ này lên tới 465 mét/giây. Bởi vậy, trừ hai khu vực ở trung tâm Bắc cực và Nam cực, còn tại hầu hết các điểm khác, con người đều có thể lợi dụng lực quay của trái đất.
Khi tàu vũ trụ phóng lên ở vùng xích đạo, vận tốc của nó sẽ được cộng thêm vận tốc quay của trái đất (tức là 465 mét/giây). Và do vậy, dù lực phóng ban đầu của tàu có yếu hơn một chút, nó vẫn dễ dàng thắng được sức hút trái đất. Tuy nhiên càng lên các vĩ độ cao (gần hai cực hơn), tốc độ quay của trái đất càng chậm, do đó tên lửa càng ít lợi dụng được lực quay này.
(Theo 10 vạn câu hỏi vì sao)
|
|