Post by Robot on Jul 23, 2004 0:34:38 GMT -5
Coi chừng “hà” bám rãng
TT - Khi ta lớn... - Em là fan của Khi ta lớn và ðang bị khổ vì... vôi rãng. Vôi rãng có làm ảnh hýởng ðến rãng miệng không? Các nýớc súc miệng, kem ðánh rãng có làm sạch vôi rãng? (MINH NHẬT - Thị Nghè, TP.HCM)
Vôi hay cao rãng thýờng là một hỗn hợp “vữa” gồm thức ãn thừa, vi khuẩn, chất vô cõ (chủ yếu là canxi), lâu ngày “hóa thạch” thành từng mảng kiên cố bám trên rãng. Vị trí bám của vôi rãng thýờng ở bề mặt và ðặc biệt quanh chân rãng.
Ngýời ta còn phân biệt hai loại: cao ngoài lợi (nýớu) màu vàng, lấy nguyên liệu từ nýớc bọt nên “bản doanh” của chúng thýờng thấy ở những vị trí ðầu ra của tuyến nýớc bọt nhý mặt trong hàm dýới, mặt ngoài hàm trên, ðặc biệt ở những chiếc rãng “lẻ bạn” (rãng ðối ứng của mặt nhai bị mất, vỡ, sâu).
Cao rãng dýới lợi, trái lại rất khó phát hiện do nằm khuất dýới lợi, hình thành chủ yếu từ dịch tiết và máu chảy ra từ lợi nên ðýợc gọi là cao rãng huyết thanh, màu nâu ðen và có ðộ kiên cố thuộc hàng “bêtông vĩnh cửu”. Thạo ẩn mình nên cao rãng huyết thanh thýờng dễ dàng lọt lýới khi ta ðánh rãng, thậm chí lọt qua tay nha sĩ.
Vôi rãng thuở mới thuộc diện “tạm trú KT3” hầu nhý không gây khó chịu nào ðáng kể nên nạn nhân thýờng cho qua, nhýng khi cõ ngõi ngày càng sầm uất chúng sẽ trở thành mối ðe dọa lớn cho bộ nhai chúng ta.
Trýớc hết cao rãng làm xấu màu rãng, hôi miệng, nhýng ðáng ngại nhất chúng là “ðại sào huyệt” của hàng tỉ vi khuẩn (1mg cao rãng dung dýỡng hõn 800 triệu vi khuẩn các loại) gây hủy hoại men rãng, viêm lợi hoặc tệ hõn là viêm nha chu (chảy máu nýớu, ðau nhức, lung lay rãng, sýng, mýng mủ quanh chân rãng...). Nha chu không chữa trị có thể biến nụ cýời của nạn nhân thành “lỗ ðen” do rụng rãng hàng loạt.
Giải quyết nguy cõ này không gì khác phải siêng nãng vệ sinh rãng miệng ðúng cách. Do vội, do lýời các bạn trẻ thýờng có thói quen chỉ chãm chút những vị trí “ãn nói” của hàm rãng mà quên rằng vôi rãng rất thạo... chiến thuật du kích, giỏi lợi dụng ðịa hình, ðịa vật gây khó dễ cho tầm “tác nghiệp” của bàn chải ðánh rãng.
Nên dành nhiều thời gian hõn nữa cho việc vệ sinh rãng miệng và cố gắng trổ hết kiên nhẫn biến mỗi lần ðánh rãng thành một cuộc... “tru di tam tộc” họ nhà vôi rãng. Nên chọn loại bàn chải có ðầu nhỏ ðể len lỏi ðến từng ngóc ngách hoặc dùng thêm chỉ nha khoa tróc nã những mảnh thức ãn thừa ngoan cố.
Ðừng nề hà dùng ngón tay, nýớc lã ðể vệ sinh sau khi dùng bữa nếu không có sẵn bàn chải, kem ðánh rãng. Vài loại nýớc súc miệng trên thị trýờng có thể tham gia ngãn ngừa hình thành vôi rãng nhýng không nên ỷ lại vào chúng ðể thay thế việc ðánh rãng (chỉ nên dùng nýớc súc miệng sau khi ðánh rãng nhý một “phát súng ân huệ” diệt nốt ðám tàn quân).
Tuy nhiên nếu phát hiện muộn khi vôi rãng ðã gầy dựng xong “thiên la ðịa võng” thì chỉ còn mỗi cách ðến nha sĩ cạo vôi rãng. Cẩn tắc vô áy náy, hay nhất là mỗi sáu tháng nên ðến thãm nha sĩ một lần ðể lấy vôi rãng và khám tổng quát rãng miệng luôn thể. Thân mến!
BS ÐỖ MINH TUẤN
