Post by Maika on Nov 8, 2004 11:46:02 GMT -5
Tin học môi trường
(http://www.envim.net)[/center]Thuật ngữ Tin học môi trường (tiếng Anh là Environmental Informatics) chỉ mới xuất hiện trong 5 năm trở lại đây. Theo định nghĩa của trường Đại học tổng hợp California tại Berkeley (Mỹ ). Tin học môi trường (Environmental Informatics) được định nghĩa như là một lĩnh vực mang tính cấp thiết liên quan tới những vấn đề phát triển các tiêu chuẩn và phương thức cả về khía cạnh công nghệ lẫn học thuật, để chia sẻ và tích hợp các dữ liệu và thông tin môi trường.
Một trong những tạp chí chuyên ngành về Tin học môi trường trên thế giới là Tạp chí Journal of Environmental Informaitsc đã đưa ra quan điểm sau đây về mục tiêu ban đầu, mục đích và nội dung của ngành khoa học mới này như sau: “ Tạp chí Tin học môi trường là nơi công bố những nghiên cứu đa ngành liên quan tới những nghiên cứu mới về các ngành khoa học và công nghệ thông tin cho công tác quản lí môi trường. Tạp chí hỗ trợ thúc đẩy và nâng cao sự tích hợp thông tin và phân tích hệ thống nhằm trợ giúp cho các giải pháp quản lí có cơ sở khoa học và hiệu quả về mặt kinh tế”. Tạp chí phục vụ cho các nhà nghiên cứu, giáo dục và những người ứng dụng, cho tất cả những ai quan tâm tới khía cạnh lí luận và ứng dụng của khoa học thông tin môi trường không giới hạn với những phạm vi của chuyên ngành nào. Các chủ đề của tạp chí gồm:
- Thông qua quyết định và phân tích rủi ro trong quản lí môi trường
- Các phương pháp toán học cho mô hình hóa hệ thống và tối ưu
- Thống kê môi trường và ứng dụng
- Quản lí dữ liệu và thông tin môi trường
- Mô hình hóa và đánh giá môi trường sinh thái
- Mô phỏng, tối ưu và kiểm soát chất thải và các quá trình giảm thiểu ô nhiễm
- Quản lí, qui hoạch tài nguyên môi trường
- Địa tin học môi trường – GIS, viễn thám và các công nghệ thông tin về không gian khác
- Phân tích địa lí cho sự phát triển đô thị và phát triển vùng
- Các kỹ thuật quan trắc và phân tích chất lượng môi trường
- Trí tuệ nhân tạo và các hệ chuyên gia cho các ứng dụng môi trường
- Đồ họa và hiễn thị trực diện cho hỗ trợ thông qua quyết định
- Các lĩnh vực khác của khoa học môi trường và công nghệ thông tin.
Định nghĩa của khoa địa lí thuộc trường đại học tổng hợp Lancaster University của Anh về môn học Tin học môi trường như sau: “ Nói chung tin học môi trường có thể được định nghĩa là “khoa học và nghệ thuật biến các dữ liệu môi trường thành thông tin và có thể hiểu được”. Một đề tài nghiên cứu khoa học của Trường này đã đưa ra định nghĩa có tính cấu trúc hơn về môn Tin học môi trường như sau:”Tin học môi trường nghiên cứu và phát triển hệ thống hướng vào các ngành khoa học môi trường liên quan tới việc tạo ra, thu thập, lưu trữ, xử lí, mô hình hóa, diễn giải và phổ biến dữ liệu và thông tin”
Theo quan điểm của các giáo sư thuộc khoa địa lí, Đại học tổng hợp Lancaster, đặc trưng chủ yếu của môn tin học môi trường là sự liên ngành, kết quả từ sự giao nhau giữa các ngành khoa học môi trường, khoa học tính toán và tin học và một số ngành khoa học xã hội khác. Tin học môi trường nghiên cứu sự phát triển các kỹ thuật có hiệu quả để lấy ra các thông tin xúc tích và đáng tin cậy cho nghiên cứu môi trường, cho công tác quản lí và giúp cho sự nâng cao nhận thức của xã hội. Điều này sẽ thúc đẩy tính chuyên sâu, phát triển công nghệ và làm chất xúc tác cho sự kết hợp các lĩnh vực như quan trắc môi trường, CSDL môi trường và các hệ thông tin môi trường, hệ thống thông tin địa lí, mô phỏng số, các hệ dựa trên tri thức, khai thác Internet, hiển thị dữ liệu, giao tiếp người - máy, lí thuyết thông tin và nâng cao hiểu biết của cộng đồng về khoa học. Hiện nay môn học tin học môi trường có tiềm năng rất lớn trong việc đưa ra các hướng holistic trong việc giải quyết các bài toán của ngành tin học môi trường.
Chính vì những nguyên nhân trên nhiều trường Đại học nổi tiếng trên thế giới đã xây dựng chương trình đào tạo mức độ cử nhân cũng như thạc sĩ về ngành tin học môi trường và coi đây là ưu tiên hàng đầu của Trường.
Tại một số trường Đại học của Việt Nam cũng đã bắt đầu đưa vào giảng dạy môn Tin học môi trường cho sinh viên khoa Khoa học môi trường như Đại học kỹ thuật công nghệ, Đại học khoa học thuộc Đại học Huế,… . Chương trình này được xây dựng nhằm cung cấp cho sinh viên năm được một số ứng dụng cơ bản của công nghệ thông tin và hệ thống thông tin địa lí (GIS) trong công tác quản lí môi trường và hỗ trợ thông qua quyết định. Các phần mềm ENVIMDA, ENVIMAP, ENVIMWQ, CAP, ECOCAP,… với giao diện thân thiện bằng tiếng Việt trợ giúp quản lí số liệu quan trắc môi trường cũng như tính toán mô phỏng lan truyền ô nhiễm không khí và nước đã được đưa vào giảng dạy. Kết quả bước đầu đã khẳng định nhu cầu to lớn của hướng Tin học môi trường trong tương lai trong đào tạo và khẳng định sự cần thiết phải tiếp tục đầu tư cho công tác nghiên cứu và giảng dạy môn này.
(st)